30 / 64
Görülme sıklığı ve nedeni ;
Tüm gebeliklerin %2-10’unda gebelik diyabeti
görülür. Gebelik sırasında değişen beslenme alış-
kanlıkları, azalan hareket ve plasentadan salgı-
lanan hormonların gebelik diyabeti gelişiminde
rol oynadığı düşünülmektedir. Plasenta gebelik
boyunca bebeği desteklemek için büyür ve sal-
gıladığı hormonlar annenin insülinin etkisini
azaltır. Bu duruma insülin direnci denir. Insülin
yeterli etki gösteremezse glukoz (şeker) kandan
temizlenip enerjiye dönüştürülemez, kan şekeri
yükselir ve gebelik diyabeti ortaya çıkar. Çoğu
gebe insülin direncini insülin salgısını arttırarak
yener ve diyabet gelişmez. Ancak bazı genetik
ve çevresel faktörler gebelik diyabeti gelişimini
kolaylaştırır. Ailede diyabet öyküsü, önceki gebe-
liklerinde gebelik diyabeti veya iri bebek doğur-
ma öyküsü, ileri yaş (>25), şişmanlık (beden kitle
indeksi>27 kg/m2) ve yağdan zengin beslenme
bu faktörler arasında sayılabilir.
Gebelik diyabeti tanısı
nasıl konulur?
Gebelik diyabeti gebeliğin 24-28. haftalarında
yapılan şeker yükleme testi ile tespit edilir. Teşhis
için şeker yükleme testi tek basamaklı veya iki
basamaklı yapılabilir. Eğer tek basamaklı yapıla-
caksa en az 8-12 saatlik açlık sonrası gebeye 75
gr glukoz içirilir ve açlık, 1. ve 2. saatte kan şeke-
rine bakılır. İki basamaklı yaklaşımda ise günün
herhangi bir saatinde açlığa gerek duyulmadan
içilen 50 gr glukoz sonrası 1. saatte kan şekeri-
ne bakılır. Eğer bu değer 140 mg/dl üzerinde ise
8-12 saatlik açlık sonrası 100 gr glukoz ile yük-
leme yapılarak açlık, 1. , 2. ve 3. saatlerde kan
şekeri ölçümü yapılır. Günümüzde her iki yakla
şım da kabul görmektedir. Ülkemizde tüm ge-
belere 24-28. haftalarda, eğer yukarıda sayılan
risk faktörleri varsa daha erken haftalarda şeker
yükleme testi yapılması önerilmektedir.
Gebelik diyabeti
anne ve bebeği nasıl etkiler?
Gebelik diyabeti anne ve bebek için bazı kötü
sonuçlar doğurabilir. Gebelik diyabeti gebeliğin
nispeten geç haftalarında, bebek vücudu oluş-
muş ancak büyümekle meşgulken geliştiği için
genellikle doğumsal defektlere neden olmaz.
Plasenta kan şekeri için bir bariyer değildir,
annenin kan şekeri bebeğe aynı şekilde iletilir.
Bebek kendisine ulaşan yüksek şeker için olma-
sı gerekenden fazla insülin salgılamak zorunda
kalır. Bebek kendisi için gerekenden fazla ener-
ji aldığı için bu enerjiyi yağ olarak depolamaya
başlar. Bu da bebeğin “iri” leşmesine neden olur.
İri bebekte normal doğum sırasında oluşabilecek
sorunlar nedeniyle doğum yönteminin sezeryan
doğum olarak seçilmesi gündeme gelir. Do-
ğumdan hemen sonra bebeğin kan şeke-
rinin düşmesi, geçici solunum yetmezliği
ve kalsiyum düşüklüğü bebekte görüle-
bilecek diğer durumlardır. Ayrıca bu
bebekler ileride şişmanlık ve Tip 2
diyabet için risk taşırlar.
Genellikle doğum sonrası plasen-
tanın ortadan kalkmasıyla beraber
kan şekeri normal seviyelerine iner
ancak gebeliği sırasında diyabet teş-
his edilmiş kadın ömür boyu diyabet
olma riskini taşır. Bu nedenle doğum
sonrası 6-8. haftalarda şeker yükleme
testi tekrarlanmalıdır.
28