37 / 64
Son 100 yıldır tedavisinde gelişmeler olan “ateş”,
ailelerin çocuk acil servislerine ve çocuk poliklinik-
lerine en sık başvuru nedenidir. Bu durumu arttıran
en büyük sebeplerden biri; ailelerin “ateş fobisi”dir.
Ateşin çocuklarda beyin hasarı gibi kalıcı zararlara
ve hatta ölüme yol açacağı inancı, ailelerin kaygıla-
rını arttırmakta, bu durumda kimi zaman gereksiz
ve zararlı olabilecek uygulamaların yapılmasına
neden olmaktadır. Bu korku hem aileyi hem de
doktoru etkilemektedir. Burada en önemli bilinmesi
gereken nokta ateş bir hastalık değil, bir belirtidir.
Ateşli bir çocukta önemli olan hastalığın tanınması
ve tedavisidir.
Ateş, vücut sıcaklığının normalin üzerinde olması
hali olarak tanımlanmaktadır. Kesin rakamsal değer
içermeden bir tanımlama yapılması, vücut sıcaklığı-
nın; cinsiyet, metabolik hız, dış ortam sıcaklığı ve
gün içindeki zamanına göre değişebilir olmasından
kaynaklanmaktadır. Vücut sıcaklığı çocuklarda yetiş-
kinlere göre daha yüksek olabilir. Ergenlik dönemin-
de yetişkin seviyelerine ulaşmaktadır. Çoğu bilimsel
makale ve araştırmada çocuklarda makattan alınan
ölçümlerde 38 derece ve üstü ateş olarak kabul
edilmektedir.
Tanı ve tedavi için ateşin doğru ölçümü ve değerlen-
dirilmesi önemlidir. Ateş ölçümünde dijital veya kızıl
ötesi emisyon yöntemini kullanan termometreler
kullanılmaktadır. Civalı cam termometrelerin zehir-
lenme ve kaza riskine karşı artık kullanımı önerilme-
mektedir. Koltuk altından ölçüm yapılıyorsa bölgenin
terli olmamasına dikkat edilmelidir. Ölçüm şekilleri,
çocuğun yaşına göre değişebilir. Size göre uygulama-
sı en kolay olarak düşündüğünüz yöntemi seçebilir
ve tablodaki değerlere göre çocuğunuzu değerlen-
direbilirsiniz. Dikkat edilmesi gereken bir nokta da,
ölçüm cihazlarının bakımlarının yapılmış olması ve
pillerinin yeterli olmasıdır.
Vücut ısısı kontrolü beyinde hipotalamus adı verilen
bir bölgede, ısı ayarlayıcı merkez tarafından düzen-
lenir. Ateş oluşturan maddeler, vücut içi ve vücut
dışı sebeplerden dolayı artabilmekte ve ateş yüksek-
liğine sebep olmaktadırlar. Ateş yüksekliği çocuğun
tedaviye uyumunu zorlaştırır, sıvı kaybı ve huzursuz-
luğa neden olabilir. Metabolizma hızını ve dokuların
oksijen ihtiyacını arttırarak kalbin iş yükünü arttırır.
Çocuklarda ateşli hastalıklar 4 ana başlık
altında değerlendirilir;
1- Enfeksiyon Hastalıkları
2- Romatizmal Hastalıklar
3- Kanserler
4- Diğer sebepler (ilaçlar, susuz kal-
ma, çevre ısı yüksekliği v.b)
Çocuklarda en sık ateş sebebi nezle ve ishal
gibi kendini sınırlayan viral nedenli enfeksiyonlar
ve ikincil bir hastalık oluşturmamış bakteri nedenli
kulak iltihabı, farenjit ve sinüzit enfeksiyonlardır.
Bununla birlikte ateşin seyri bize hastalığı tanımla-
mamızda ipucu verebilir. Örneğin viral enfeksiyonlar
yavaş yükselen fakat bir hafta süren ateşe sebep
37