tukluk hissi, hareket kısıtlılığı, aktivite sırasında
eklemden ses gelmesi, şekil bozukluğu, eklemin
boşalması hissi, güçsüzlük ve/veya bazı durumlarda
eklemde şişlik yakınmaları ile başvururlar. OA’da
temel şikayet olan ağrı yakınması mekanik özellik-
ler gösterir, eklemin kullanımı sırasında ortaya çıkar
veya artar, istirahatte azalır. Günlük yaşam aktivi-
telerine bağlı olarak ağrı yakınması artıp, azalabilir.
Zaman içinde ilerleyen hastalığa bağlı olarak kişinin
günlük yaşam aktiviteleri kısıtlanabilir. Hastalığın
tanısı, hastanın yakınmaları ve bulguları değerlen-
dirilerek ve diğer hastalıkların OA’dan ayrılabilmesi
açısından tutulan eklemlerin radyolojik incelemeleri
ve gerekli laboratuvar testleri yapılarak konur.
OA’da hastalık seyrini doğrudan etkileyerek ortaya
çıkan hasarı önleyebilecek veya geri döndürebilecek
bir tedavi yöntemi henüz mevcut olmadığından,
günümüzde OA’lı bir hastanın tedavisinde temel
amaç hastanın ağrısını azaltmak ve günlük yaşam
aktivitelerini kolaylaştırmaktır. OA tedavisinde
öncelikli olarak hastanın hastalığı ile ilgili olarak
bilgilendirilmesi tedaviye uyumu artıracaktır. Has-
tanın, eklemlerinin korunması prensipleri hakkında
eğitilmesi hem hastanın ağrısının geçmesini hem
de ileride oluşabilecek eklem hasarının önlenmesini
sağlayacaktır. OA ve obezite arasındaki ilişkiden
dolayı hastanın kilo kontrolünün sağlanması da
ekleme binen yükü azaltarak ağrıyı kontrol edecek-
tir. Çeşitli ortezler, yürümeye yardımcı cihazlar ve
tabanlıklar OA’lı hastalara önerilebilir. Eklemlerdeki
yükü kontrol etmek için uygun ayakkabı giyme, yu-
muşak tabanlık kullanma ve uygun zeminlerde yü-
rüme çok önemlidir. Baston, yürüteç gibi yürümeye
yardımcı araçlar ekleme binen aşırı yükü azaltarak
ağrı, hareketlilik ve günlük yaşam aktivitelerinde
bağımsızlığı sağlar. OA’lı hastada Fiziksel Tıp ve Re-
habilitasyon (FTR) yaklaşımlarında öncelikli olarak
hastanın ve yakınlarının hastalık ile ilgili bilgilendi-
rilmesi, hasta eklemin ve hastanın genel durumu-
nun göz önüne alınarak her hasta için özgün bir
tedavi planının hazırlanması amaçlanır.
Fizik tedavi uygulamalarında yüzeyel sıcak ve soğuk
uygulamaları, derin ısıtıclar, elektroterapi, traksi-
yon, masaj, eklem mobilizasyonu, hidroterapi ve
egzersizlerden yararlanılır.
OA’da egzersiz tedavisiyle; eklem ağrısının azal-
ması, eklem hareket açıklığının ve kas gücünün
artması, yürüyüşün normalleşmesi, ekleme binen
yükün azaltılarak eklemin korunması ve biyome-
kaniğin düzeltilmesi, sakatlık ve hareketsizliğe
bağlı ortaya çıkacak olan olumsuzlukların ortadan
kaldırılarak aktivite düzeyinin artırılması sağlanır.
OA’da hem aerobik hem de eklem hareket açıklı-
ğını koruyucu egzersizler ve güçlendirme egzersiz
programları uygulanır. Aerobik egzersizler ile OA’lı
hastalarda daha az aktif olan kas iskelet sistemi
ve kardiyovasküler sistem açısından dayanıklılığı
artırmak hedeflenir. Tutulan eklemler göz önüne
alınarak yürüme, bisiklete binme, yüzme, havuz
egzersizleri ve kürek çekme önerilebilir. Germe ve
eklem hareket açıklığı egzersizleri ağrıyı ve katılığı
gidermede, şekil bozukluklarını önlemede yararlıdır.
Eklem çevresi kasların giderek artan dirence karşı
güçlendirilmesi ile uygulanan progresif dirençli
egzersizler ile eklem çevresi kas atrofisi (erime) ve
ekleme binen yük azalır.
Hidroterapi ve kaplıca tedavisinde; suyun sağladığı
kaldırma kuvveti ile ekleme binen yük azalarak
ağrısız egzersiz uygulaması ve ısı etkisiyle de yine
kasların gevşeyerek ağrının azalması ve hareketin
kolay yapılması sağlanır.
OA tedavisinde ağrı ve eklem şişliğini azaltacak ba-
sit ağrı kesiciler (parasetamol) ve steroid olmayan
antiinflamatuvar ilaçlar, lokal ağrı kesiciler (krem
formunda ağrıyan eklemin üzerine deriye uygula-
nan) veya sprey şeklinde ağrı kesici ilaçlar ve eklem
içi enjeksiyon tedavileri uygulanabilir.
İlaç, egzersiz ve FTR yaklaşımları ile tedavi edi-
lemeyen, ağrısı ve fonksiyonel bozukluğu devam
eden hastalarda; eklem farelerinin çıkartılması,
eklemlerin stabilizasyonu, eklemdeki yüklerin yeni-
den dağıtılması (osteotomi gibi), sinir sıkışmasının
rahatlatılması (bel OA’da olduğu gibi) ve eklemin
değiştirilmesi (kalça ve diz artroplasti uygulmaları
gibi) şeklinde cerrahi tedaviler de uygulanır.
43