Pankreas Kanserinde MR Linac ile Tedavi

Pankreas bezi mide, oniki parmak bağırsağı ve karaciğer ile olan yakınlığı nedeni ile tedavi açısından zor bir bölgede yer almaktadır. Ayrıca, üst batın bölgesi nefes alıp verme sırasında istemsiz olarak hareket etmektedir. Bu hareketler nedeni ile geleneksel radyoterapide çevre dokuların hasarını aza indirmek için güvenli alanlar bırakılmaktadır. Ancak, bu geniş güvenlik alanları (emniyet marjları) ile çevredeki sağlıklı dokuları koruyabilmek olanaksızdır. Pankreas kanseri biyolojisi gereği yüksek radyoterapi dozlarına iyi yanıt vermektedir. Bu nedenle, özellikle ameliyat için uygun olmayan ve tümörün küçülmesi halinde ameliyatı mümkün olabilecek hastalar “nokta atış” tedavilerle uygulanan yüksek radyoterapi dozlarından fayda görürler. Ancak, ameliyat olması mümkün olamayan hastalarda genellikle hastalık ya büyük damarlara ya da çevredeki (mide ve oniki parmak bağırsağı gibi) sağlıklı dokulara doğru yayılım göstermektedir. Pankreas kanseri tedavisi ile ilgili son dönemde yapılan araştırmalarda; nokta atışın önerilmediği oniki parmak bağırsağındaki ve mide gibi kritik organlara yakın yerde bulunan tümörlerde MR Linac ile güvenle nokta atış yapılabildiği ortaya konulmaktadır. Çünkü, MR Linac ile ışınlama sırasında tümör ve organlar eş zamanlı olarak görüntülenebilmektedir.

MR-Linac ile tümöre görerek ışınlama yapıldığı için ve tedavi sırasında eş zamanlı olarak takip edilebildiği için, sağlıklı dokularla yakın ilişkisi olan bölgelere güvenle nokta atışı yapılmasına olanak sağlamaktadır. Tedavi sırasında, hastaların solunum hareketleri de takip edildiği için geniş emniyet marjları gerekli değildir. Bu nedenlerden dolayı tüm kanserli doku ve hücrelere ulaşılabilmesi mümkün olmaktadır. MR-Linac pankreas kanseri için en uygun tedavilerden biridir.

Pankreas Kanserinin Belirtileri
Pankreas kanseri, erken evrelerde genellikle sinsi bir şekilde ilerleyip herhangi bir bulgu vermezken; ilerleyen dönemde kilo kaybı, karın ağrısı, iştah kaybı, yorgunluk, halsizlik, sarılık, bulantı ve kusma, ishal, sindirim zorluğu, sırt ağrısı, hazımsızlık ve şişkinlik gibi şikayetlere neden olabilmektedir. Ayrıca, gelişen sarılık nedeni ile idrar renginde koyulaşma ve dışkı renginde değişiklik de gözlemlenebilmektedir.

Pankreas kanseri için risk faktörleri nelerdir?
Pankreas kanserinde en belirgin risk faktörleri sigara, alkol kullanımı ve obezite olarak sıralanabilir. Ayrıca, aile öyküsü (aile büyüklerinde ve kan bağı olan diğer aile üyelerinde hastalığın görülmüş olması) hastalık için genetik yatkınlık oluşturmaktadır. Şeker hastalığı ile pankreas kanseri arasındaki ilişki ise tartışmalıdır.

Pankreas kanserinde tanı nasıl konulur?
Hastanın şikayetleri doğrultusunda öncelikle detaylı bir fizik muayene yapılır. Ardından, gerekli tetkik ve testler uygulanır. Kanda bakılan CEA, CA19-9 ve CA-125 gibi tümör belirteçleri tanıda yönlendirici olabilir. Görüntüleme tetkiklerinden ultrasonografi ilk yapılacak yöntem olmalıdır. Bilgisayarlı tomografi ile %95 ve üzerinde tanı konulabilse de üst batın bölgesinin en detaylı görüldüğü radyolojik yöntem MR’dır. Pankreas kanseri tanısı, organ, doku ve hücrelerde oluşan değişikliklerin çeşitli yöntemler kullanılarak mikroskopla incelenmesi ile de kesin olarak konulduktan sonra hastalığın yaygınlığı yani evresi belirlenir ve ardından evresine göre uygun tedavi seçenekleri belirlenir.

Pankreas kanseri, hızlı yayılma riskinden dolayı tanı sonrasında gecikmeden tedavi edilmelidir. Hastalığın vücutta yayılımı hızlı olması nedeni ile lokal tedaviler (cerrahi, radyoterapi) kısa sürede tamamlanmalı ve sistemik tedaviler (kemoterapi/immunoterapi) geciktirtilmemelidir.