Felç Nedir ve Neden Olur?
Felç, genellikle ‘inme’ olarak bilinse de, aslında vücudun bir kısmında hareket kaybına yol açan bir durumdur. İnme, felcin en yaygın sebeplerinden biridir. Yani her felç inme sonucu oluşmaz fakat inme çoğunlukla felçle sonuçlanır. Toplumumuzda felç ve inme aynı şey olarak bilinse de, aslında bunlar farklı durumlardır.
Felç, kasların hareketini kontrol eden sinir hücrelerinin zarar görmesiyle meydana gelir. Bu, kol, bacak veya yüz gibi vücut bölümlerinde güç kaybına yol açar. Felç, kasları kontrol eden sinirlerdeki hasara bağlı olarak gelişir.
Felcin En Sık Sebepleri Nelerdir?
İnme: Felcin en sık karşılaşılan sebebidir. Beyinde damar tıkanıklığına bağlı olarak bir bölgeye kan akışının azalması veya tamamen kesilmesi sonucu gelişir. Bu durum, omurilikte de meydana gelebilir, ancak çok daha nadirdir. İnme, acil tedavi gerektiren bir durumdur. Şeker hastalığı (diyabet), yüksek tansiyon (hipertansiyon), hormon tedavileri, sigara ve alkol kullanımı, yüksek kolesterol düzeyleri, yeterli egzersiz yapılmaması ve kalp ritim bozuklukları gibi faktörler inmeye zemin hazırlayan başlıca etkenlerdir.
Beyin Kanaması: Beyin damarlarının çatlaması veya patlaması sonucu beyin dokusunda kanama meydana gelir. Bu da beynin bir bölgesine kan akışının azalmasına veya tamamen kesilmesine sebep olur.
Omurilik ve sinir kökü hasarı: Omurilik, sinir hücreleri ve uzantılarından oluşan, omurga içinde yer alan bir yapıdır. Omurilik hasarı genellikle travmalar (özellikle trafik kazası veya yüksekten düşme) sonucu meydana gelir. Omuriliğin maruz kaldığı bası veya doğrudan hasar, felce yol açabilir.
Nöbet: Epilepsi hastalığına sahip kişilerde nöbet sonrası geçici felç gelişebilir. Bu tür felçler genellikle kendiliğinden düzelir, ancak yine de dikkatli olunması gerekir.
Serebral palsi: Gebelik sırasında veya doğum sırasında beynin hasar görmesi sonucu gelişen bir durumdur. Serebral palsi, doğuştan gelen bir rahatsızlık olup, maalesef tedavisi yoktur.
Tuzak nöropatiler: Vücuttaki periferik sinirlerin, geçtikleri dar bölgelerde sıkışması veya travmaya bağlı (kesi, sıkışma, vb) olarak hasar alması durumudur. En yaygın örneği, el bileği bölgesinde sinir sıkışması nedeniyle gelişen karpal tünel sendromudur.
Enfeksiyonlar: Yüz felci olarak bilinen hastalık, genellikle viral bir enfeksiyon sonucu gelişir. Bu enfeksiyon, yüz sinirlerini etkileyerek yüzün bir tarafında kas zayıflığına ve hareket kaybına yol açar.
Cerrahi müdahaleler: Beyin, omurilik veya periferik sinirlere yönelik cerrahiler, bazen sinir hasarına yol açabilir. Ayrıca diğer organlara yönelik yapılan cerrahi müdahaleler de sinirlerde hasara neden olabilir.
Felç Belirtileri
-Bilinç kaybı ya da bayılma
-Ani ve şiddetli baş ağrısı
-Yüzde kayma
-Konuşmada bozulma
-Aynı taraf kol ya da bacaklarda güçsüzlük
-Her iki bacakta güçsüzlük
-Ani görme kaybı, çift görme bozukluğu
-Denge kaybı
-Yutkunma güçlüğü
-Diğer insanları anlamada zorlanma
-Kişiyi tanıyamama ve kafa karışıklığı
-Kol ve bacak bölgesinde uyuşma
-Ağız köşesinde sarkma ya da çekilme
-İdrar veya büyük abdest tutamama
Felç belirtilerine karşı dikkatli olun. Kendinizde veya yakınlarınızda bu belirtileri fark ederseniz, tedavi sürecinin gecikmemesi için durumun aciliyetine göre 112’yi arayın ya da hemen bir sağlık merkezine başvurun. En önemlisi, felç riskini en aza indirmek için sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin. Unutmayın, hastalıkları tedavi etmek, onları önlemekten her zaman daha zordur.