Ağrı; yolunda olmayan bir şeylerin olduğunu gösteren bir uyarıcıdır ve biz bu sayede korunma önlemleri alabiliriz. Nöropatik ağrı, sinir sistemindeki bir lezyon veya fonksiyon bozukluğu sonucu ortaya çıkan ağrıdır. Nöropatik ağrı sinir hücresi üzerinde oluşan hasar sonrasında o bölgeden kaynaklanan kontrol dışı elektrik deşarjlarından kaynaklanır. Zamanla sinir hücre kılıfında oluşan yapısal değişiklikler ağrıyı kalıcı hale getirir. Nöropatik ağrı farklı hastalıklara bağlı bir bulgudur. Nöropatik ağrıyı karakterize eden bulgular değişiktir ve sıklıkla birden fazla bulgu birliktedir. Hastalar nöropatik ağrıyı yanma, kemirme, acıma, vurma, saplanma, batma, elektrik çarpması gibi tariflemektedir. Toplumda %1-2 oranında görülür. En sık nöropatik ağrı nedeni şeker hastalığıdır.
Nöropatik Ağrı Nedenleri Nelerdir?
Periferik Nöropatik Ağrı Nedenleri
•Metabolik (Diabet, tiroid hastalıkları, böbrek hastalığı…)
•İnfeksiyöz (AIDS, zona)
•Beslenme bozuklukları (Alkolizm, B vitamin eksiklikleri)
•Toksinler (Kullanılan ilaçlara bağlı, Arsenik, Civa…)
•Malignensiler (Küçük hücreli akciğer kanseri, lenfoma, multipl myeloma…)
•Kalıtsal (Ailevi polinöropatiler)
•İnflamatuvar (Guillain Barre)
•İdiyopatik Hastalıklar (Tuzak nöropatiler)
Santral Nöropatik Ağrı Nedenleri
•İnme sonrası nöropatik ağrı
•Omurga yaralanması
•Multipl skleroz
•Omurilik iltihabı
Nöropatik Ağrı Bulguları Nelerdir?
Dokunma duyusunda azalma, ağrıyı daha az hissetme, uyaran yanıtında azalma, karıncalanma hissi, ağrıyı çok fazla hissetme, normalde ağrı oluşturmayan uyarana bağlı olan ağrı, uyarana karşı anormal olarak ağrılı tepki verilmesi, rahatsız edici anormal his bulguları bize nöropatik ağrıyı düşündürür.
Nöropatik Ağrının Hangi Özellikleri Önemlidir?
•Yanma, batma, karıncalanma, donma, elektrik çarpmasına benziyor mu?
•Ne zaman başladı?
•Yayılıyor mu?
•Ne kadar şiddetli?
•Ne sıklıkta görülüyor?
•Geceleri yoğunlaşıyor mu?
•İşinizi, sosyal hayatınızı veya özel hayatınızı etkiliyor mu?
Nöropatik Ağrı Hayatımızı Nasıl Etkiler?
Nöropatik ağrı hayatımızda sosyal, psikolojik, fiziksel ve duygusal etkiler yaratır. Uzun süreli ağrı; uyku bozukluğuna, sosyal yaşamın aksamasına, depresyon ve gerginliğe yol açar. Ağrı kişiye göre değişebilir.
Nöropatik Ağrı Tanısı Nasıl Konulur?
Nöropatik ağrıda doğru teşhis ve tedavi için hastanın kendisini iyi bir şekilde ifade etmesi önemlidir. Bir çok bulgu duyu sistemi ile ilgilidir ve bize tanıda sadece hastanın öyküsü yardımcı olur. Duyu sistemini etkileyen hastalık veya lezyon düşündüren bir hikayenin olması önemlidir. Bu hikayenin doktor tarafından anatomik olarak hastalıkla ilişkilendiriliyor olması gerekir. Muayenede bulunan his değişikliği tanı konulmasını kolaylaştırır. Nöropatik ağrı yapabilecek hastalık veya lezyonun tespit edilmesi gerekir. Şikayetin olduğu anatomik bölgede testler ile sinir hasarı saptanıyor ise tanımızı destekler. Bu bulguların hepsinin her hastada mutlaka olması şart değildir. Hastanın uzun süreli yanma, batma, karıncalanma ve ağrı yakınması bize nöropatik ağrı tanısını düşündürür. Hastada nöropatik ağrı yapabilecek nedenlere yönelik ayrıntılı kan tetkikleri yapılmalıdır. Nöropatiden şüphelenilen durumlarda elektromyografi (elektrikle sinir hızı ölçümü) tetkiki biz yardımcı olur. Nadiren sinirden biyopsi yapılması gerekebilir.
Nöropatik Ağrı Nasıl Tedavi Edilir?
Nöropatik ağrı sendromlarında daha etkili bir tedavi uygulamak için nöropatik ağrıya neden olan altta yatan nedenin araştırılması gerekir. Nöropatik ağrı tedavisi ile hastanın şikayetlerinin azaltılması hedeflenir, altta yatan nedenin tedavisi nöropatik ağrının ilerlememesi ve tedavisinde önemlidir. Örneğin diyabeti olan hastada; kan şekeri yüksekliği sinirlerin beslenmesini bozar ve nöropatik ağrıya neden olur. İlk yapılması gereken kan şekerinin kontrol altında tutulması ve sinirlerin beslenmesini tekrar sağlayabilmektir. Nöropatik ağrı sinir hücrelerinin harabiyetinden kaynaklandığı için alışılagelmiş ağrı kesici ilaçlara yeterince yanıt vermez. Ancak günümüzde etkili ve güvenilir özel tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Nöropatik ağrı tedavisi çok yönlüdür, çeşitli ilaçlar ve ilaca yanıtsız hastalarda girişimsel tedavi alternatifleri vardır. Tedavide özel sara ilaçları, ritim bozukluğu ilaçları, özgün kas gevşeticiler, morfin türevi ilaçlar, lokal anestezikler kullanılabilir. İlaç tedavisine yanıt vermeyen veya ilaç tedavisini çeşitli nedenlerle kullanamadığımız hastalara girişimsel yöntemlerle sinir bloke edilebilir.