Organ Nakli Merkezi

Doku ve organ nakli nedir? 
Organ Nakli, günümüzde başka hiçbir tıbbi çözüm olmadığı için, bir insanın organ ya da dokularının ihtiyacı olan başka bir insana, tedavi amacıyla nakledilmesi işlemidir. Nakil ameliyatla ya da çeşitli tıbbi yöntemlerle yapılır. Bu sayede ölümcül durumdaki ya da beden işlevlerinin bir kısmını yerine getiremeyen hastanın sağlıklı bir yaşama kavuşması sağlanır. 

Hangi doku ve organlar için nakil yapılabilir? 
Böbrek, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas organ nakillerine, kornea, kan, kemik iliği, ince barsak ve pankreasın insülin salgılayan hücreleri de doku nakline örneklerdir. 

Kadavra nedir? 
Beyin ölümü gelişmiş ve yakınları tarafından organları bağışlanmış kişilere denir. 

Kadavra listesine kayıt olmak ne demektir? 
Bağışlanan organlar nakil merkezlerine kayıtlı hastalara nakledilebilmektedir. Bu nedenle organ yetmezliği olan kişilerin mutlaka bir nakil merkezine başvurması gerekir. Aksi taktirde organlarda tam uyum olsa bile nakil olma şansı yoktur. Organ nakli merkezleri, kendisine başvuran her hastayı ulusal organ ve doku nakli merkezine bildirmekle yükümlüdür. Ulusal listeye tek bir merkezden girebilirsiniz, ancak istediğiniz zaman girdiğiniz merkezi değiştirebilirsiniz

Canlı veya kadavra vericilerden transplantasyon yapılacak adayların hazırlıkları arasında bir fark var mıdır? 
Hazırlık aşamasında bir fark yoktur. Ancak kadavradan nakil hazırlığı yapılan hastalar için organın ne zaman bulunacağı belli değildir. Zaman ilerledikçe daha önce yapılmış olan muayene ve bazı laboratuar incelemelerinde değişiklikler olabilir. Bu nedenle kadavra organ bekleme listesindeki hastaların belli aralıklarla, muayene ve laboratuar incelemelerinin tekrarlanması gerekir. Özet olarak; kadavra organ bekleyen hastalar ameliyata her an hazır durumda olmalıdır. 

Transplantasyon adayı hastaların kendi böbreklerine herhangi bir müdahale yapılır mı? 
Hastaların kendi böbreklerine genellikle müdahale yapılmaz. Aslında bu durum hastanın böbrek yetmezliğine sebep olan hastalığı ve hastanın genel durumu ile ilişkilidir. Böbrek kaynaklı inatçı hipertansiyon varlığında, böbreklerde sık ve tedaviye dirençli enfeksiyon gelişiyor ise, idrarın mesaneden böbreğe taşması(vezikoüreteral reflü) durumunda, çok büyük kistik böbrekler söz konusu ise, makroskopik hematüri(idrardan kan gelmesi) şikayeti oluyorsa, hastalıklı böbrekler çıkartılabilir. Bu ameliyat, organ naklinden 1 ay önce veya organ nakli sırasında yapılabilmektedir. 

Kadavra organ listesine kayıtlı hastalar için bekleme süresi ne kadardır? 
Bu konuda net bir süre vermek mümkün değildir. Kadavra organların dağıtımı ulusal organ ve doku nakli koordinasyon merkezi tarafından belirli kriterlere göre yapılmaktadır. Bazen yeni kayıt olmuş bir hastaya hemen organ bulunabilmekte bazen kadavra sırasında yıllarca beklenebilmektedir. 

Kadavra organ bulunduğunda hastalara nasıl haber verilir? 
Kadavra organ listesine kayıt yaptırdığınızda hastanemiz otomasyon sistemine sizin ve yakınlarınızın telefonları kayıt edilmekte, uygun bir organ çıktığı zaman size telefon ile haber verilmek suretiyle ivedilikle hastaneye gelmeniz istenecektir. Bu sebepten telefon numaranızdaki değişiklik durumunda hastaneye haber vermeniz acil durumlarda size ulaşmamızı kolaylaştıracaktır. 

Organ bulunduğu haberi ile transplantasyon ünitesine çağrılmanız mutlaka nakilin size yapılacağı anlamına mı gelir? 
Bir kadavradan elde edilen organlar için ulusal organ ve doku nakli koordinasyon merkezi tarafından nakil yapılacak hastalar belirlenmektedir. Hasta isimleri hastanemize bildirildikten sonra merkezimize çağrılıp, fizik muayene ve acil laboratuar incelemeleri sonucunda, hastanemiz hekimlerinden oluşan bir kurul tarafından karar verilmekte ve durumu en uygun olan hasta/hastalara organlar nakledilmektedir. Nakil yapılmayan hastalara ve koordinasyon merkezine bunun nedenleri açıklanır ve hastalar evlerine gönderilir. 

Organ naklinin dini yönden sakıncası var mı? 
Organ bağışının dini yönden sakıncası yoktur. Semavi dinlerin çoğu organ bağışını onaylamakta ve desteklemektedir. Türkiye’de Prof. Dr Mehmet Haberal’ın yaptığı girişimler neticesinde Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, 3.3.1980 tarih ve 396/13 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıklamıştır. Bu karara göre; Zaruret halinin bulunması, yani hastanın hayatını veya hayati bir organını kurtarmak için bundan başka çarenin olmadığının mesleki ehliyet edilmesi, hastalığın bu yolla tedavi edileceğine ilişkin doktor kararının olması, doku ve organı alınacak kişinin bu işlemin yapılmış olduğu sırada ölmüş olması, organ veya dokusu alınacak kişinin sağlığında buna izin vermiş olması veya hayatta iken aksine bir beyanı olmamak şartıyla yakınlarının rızasının sağlanması, alınacak organ veya doku karşılığında hiçbir şekilde ücret alınmaması, tedavisi yapılacak hastanın da kendisine yapılacak olan bu nakle razı olması gerektiği belirtilmektedir. Yine aynı kararda "organınızı vereceğiniz kişi yaptığı iyilik ve fenalıklardan kendisi sorumludur" denilmektedir. 

Canlıdan canlıya organ nakli ne demektir? 
Yaşayan bir insanın böbreklerinden birini veya karaciğerinin bir kısmını nakil ihtiyacı olan bir hastaya vermesidir. 

Kimler böbrek vericisi olabilir? 
18 yaşını dolduran herkes verici olabilir. Verici olan kişinin eşi de bu konuda gönüllü olmalıdır. Herhangi bir organını bağışlamak isteyen kişi dikkatli bir şekilde fizik muayene ve tetkikler ile değerlendirilir. Ancak sağlıklı olduğu belirlenen kimselerin böbrek bağışlaması uygundur. 

Böbreğini veren kişinin ileride diyalize girme riski artar mı? 
Düşünülenin aksine böbrek bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği gelişmesi riski artmaz. Bu durum 50 yıldır böbreğini bağışlamış olan yüz binlerce vericinin takibi sonucunda kesin olarak ortaya konmuştur. Canlı organ naklinde en önemli ana prensip; hiçbir sağlık problemi olmayan ve gönüllü olarak bir yakınına hayat kazandırmak için önemli bir fedakarlık yapan böbrek vericisinin zarar görmemesi üzerine kurulmuştur. 

Canlı verici adaylarım olmasına rağmen kadavra listesine girmek istiyorum, mümkün mü? 
Kadavra listesine kayıt yaptırmanız mümkün. Ancak vericiniz var ise listede uzun yıllar beklememek ve daha başarılı, uzun yıllar çalışan bir organ nakli olabilmek için canlıdan nakil daha uygun bir seçenektir. Kadavra listesinde bekleyen çok hasta olduğu göz önünde tutulursa canlıdan nakil olma şansı olmayan hastalara kadavra nakli önerilmelidir. 

Kan gurubu ve doku gurubu uyumu gerekir mi? 
Kan gurubu uyumu gerekir. AB Rh(+) genel alıcı, 0Rh(-) ise genel vericidir. Örnek olarak A Rh(+) bir alıcı; 0 Rh(+), 0 Rh(-), A Rh(+), A Rh(-) vericilerden böbrek alabilir. Doku uyumu mutlak şart değildir. Ancak doku uyumu ne kadar fazla olursa sonularında o kadar başarılı olduğu gösterilmiştir.. 
Karaciğer nakli için doku grubu önemli değildir. Sadece kan grubu uyumu gereklidir. 

Nakilden sonra ne kadar süre ilaç kullanmam gerekir?
Nakil yapılan hastalarda, ameliyat sonrasında doku reddi gelişmesini önlemek için bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar(immünsüpresif ilaçlar) başlanır. Bu ilaçların genellikle ömür boyu kullanılması gerekmektedir.