32 / 64
safra sıvısının özelliklerinin çökelmeye yatkın oldu-
ğu ya da safra kesesinin yetersiz boşalması sonu-
cunda çökelme ortaya çıkmasıdır. Safra taşlarının
sıklığı; kadın cinsiyette, obezitede, hızlı kilo kaybı
durumunda, şeker hastalığı olanlarda, yaş ilerledikçe
arttığı görülür.
Safra Taşları
Şikayete Yol Açar Mı?
Safra taşları özellikle karnın üst orta kısmında ağrıya
yol açabilir. Bu ağrı genellikle sırta ve omuza doğru
yayılır. Yemeklerden sonra bu ağrıda şiddetlenme
görülebilir. Hazımsızlık ve karında şişlik de önemli
yakınmalardandır. Bulantı ve kusmaya varan hazım-
sızlıklara yol açabilir. Görüldüğü gibi birçok hasta-
lıkla karışabilecek çok genel yakınmalara yol açabi-
lir. Bu yakınmaların sebebi safra taşları olabileceği
gibi diğer karın içi organlardan da kaynaklanabilir.
Bu yakınmalar
olduğunda dok-
tora başvurmak
özellikle ileride
oluşabilecek kötü
ve riskli durumla-
rın önlenmesi için
gereklidir.
Safra Taşları-
nın Olmasının
Riskleri Ne-
lerdir?
Safra taşları bah-
settiğimiz yakın-
maların dışında safra kesesinin iltihaplanması (akut
kolesistit), tıkanma sarılığı (safra yollarının tıkanma-
sı ya da iltihaplanması) ya da pankreasın iltihaplan-
masına (akut pankreatit) yol açabilir. Bu durumlar
şiddetli karın ağrısı, ateş, bulantı kusma ve kimi za-
man deri renginde sararma ile kendini gösterir. Bu
hastalıkları ne zaman ortaya çıkacağını ya da neyin
tetiklediğini bilemiyoruz. Ortaya konulan gerçek
safra taşları ile birlikte yaşanan yıllar uzadıkça bu
risklerinin görülme olasılığının arttığıdır. Yine önem-
li diğer bir gerçek, bir kere bu hastalıklar görüldük-
ten sonra yeniden ve daha şiddetli olarak görülme
olasılığının yüksekliğidir. Yine bu hastalıklar ile ilgili
önceden kestirilemeyen önemli diğer bir konu has-
talığın şiddetidir; bu hastalıklar çok hafif ayaktan
tedavi ile atlatılabilirken hayatı tehdit eden riskli
durumlara da yol açabilir.
Safra kesesi kanserlerinin de safra taşları olan insan-
larda daha yüksek oranda görülme olasılığı vardır.
Safra Taşı Tanısı
Nasıl Konulur?
Kimi zaman bahsedilen yakınmalar ile kimi zaman
da başka sebepler ile yapılan tetkiklerde tanı ko-
nulabilir. Tanıda en geçerli, yan etkisi en az olan
tetkik karın bölgesinin ultrason ile incelenmesi-
dir. Ultrason ile safra kesesinin duvarı boyutları,
içinde taş varlığı ve hatta safra yollarının durumu
yüksek doğrulukta incelenebilir. Çeşitli durumlarda
tomografi ve MR
görüntüleme yön-
temlerinden de
yardım alınmak-
tadır.
Safra Taşları
Nasıl
Tedavi Edilir?
Safra taşlarının
bulunduğu anato-
mik yer ve yol aç-
tığı duruma göre
tedavi yapılması
gereklidir. İlaç tedavisi ile safra taşlarından kalıcı
olarak kurtulmak mümkün değildir.
Sadece safra kesesinde bulunan taşların tedavisi için
safra kesesinin cerrahi olarak alınması gereklidir. Bu
işleme kolesistektomi denilir. Kolesistektomi, açık ya
da kapalı yöntem ile yapılabilir. Kapalı yöntem lapa-
roskopik yöntemdir; yani karın bölgesinde kesi oluş-
turmadan oluşturulan delikler ile yapılan karın ame-
liyatı şeklidir. Cerrahide esas olan safra kesesinin
tamamının güvenle alınmasıdır. Çeşitli yöntemlerin
gelişmesi ile yapılan ameliyat aynı kalırken ameliyat
32