61 / 64
Kemoterapi sırasında destek
amaçlı ek ürünler alabilir miyim?
Kansertanısıalanhastaya,özellikledekemote-
rapi alıyorsa, hastalığa iyi geldiği söylenençe-
şitli yiyecek, vitaminve ilaçlar almasını öneren
çok olur. Yazık ki görsel ve yazılı medyada da
buürünlerinetkinliğiabartılarakdillendirilmek-
tedir. Oysabuürünlerinkatkısınadair bilimsel
veriler yeterli değildir. Zaten bir maddenin
etkinliğibilimsel verilerleortayakonduğunda
o madde ilaç olarak hastaların kullanımına
sunulmaktadır. Ayrıca bu ürünler kemoterapi
ilaçları ile etkileşebilir; etkinliği azaltıp, yan
etkiyi artırabilir.
Kemoterapi yan etkileri
ne kadar süreyle devam eder?
Yan etkiler erken ve geç dönem yan etki-
ler olarak ikiye ayrılabilir. Erken dönem yan
etkiler kemoterapi alındığı dönemde oluşur
ve sıklıkla tedavi tamamlandıktan sonra
tamamen kaybolur, bazılarının düzelmesi
ise daha uzun zaman alabilir. Bazen de geri
dönüşümlüolmayanhasarlargelişebilir.Ancak
unutmamalıdırki yanetkilergerekli önlemler
alındığıtakdirdedebüyükölçüdeönlenebilir-
ler. Kemoterapi yan etkilerinin süresi, verilen
kemoterapi cinsi, dozu ve kişisel faktörlere
göre değişiklik gösterir.
Kemoterapinin yan etkileri nelerdir?
Kemoterapininyanetkileriverilecektedaviyegöredeğişmeklebirliktekişidenkişiyedebelirginfarklılık
gösterir. Bazı kişilerdehiç yanetki gözlenmezken, bazı kişilerdepek çok yanetki bir aradagözlenebi-
lir. Kemoterapi öncesi olası yanetkiler vehangi durumlarınaciliyet arzettiği konusundahastayabilgi
verilmektedir.Yanetkilerlebaşaçıkmadapekçokyöntemmevcuttur.Herhangibiryanetkidurumunda
doktor veya hemşirenin bilgilendirilmesi, çözüm üretilmesinde faydalı olacaktır.
Her bir kemoterapinin yan etkileri birbirinden farklı olmakla birlikte, genel yan etkiler bitkinlik, bu-
lantı-kusma,kandeğerlerindedüşme,saçdökülmesiolaraksıralanabilir.İştahsızlık,kansızlık,kanama,
enfeksiyon,ishal,kabızlık,böbrekişlevlerindebozulma,karaciğerişlevlerindebozulma,alerji,ciltdö-
küntüleri vedahapekçokyanetkidegözlenebilir. Buyanetkilerinhiçbirigörülmeyebileceğigibibiri,
bir kaçı veya pek çoğu da görülebilir.
Yanetkilerlebaşaçıkmadaenönemliyöntemgerekliönlemlerinalınarakyanetkioluşumununönlen-
mesidir. Bununlabirliktetümyanetkiler tamolarakönlenemeyebilir. Budurumdayanetkilerindoğal
olduğunun kabulü ve alınacak küçük önlemler yan etkilerin yaşam üzerindeki etkisi azaltılabilir.
Bazenkanserebağlıyakınmalar,kemoterapiyanetkisigibialgılanmaktavebudurumkemoterapiko-
nusundayanlışalgıyayolaçabilmektedir.Dahaöncekanserdeneyimiyaşamış,özellikledehastayakın-
larınınyadaçevresininkemoterapikonusundaolumsuztavırvesöylemlerihastamızdakemoterapiye
karşı olumsuzbirönyargıyayol açabilmektedir. Bazı hastalarımızdabuyargıyı yıkmakzorolup, kimisi
bunedenletedaviyireddedebilmektedir.Ayrıcabuönyargıkemoterapikonusundaolumsuzkabuleve
yanetkilerindahaşiddetlialgılanmasınanedenolabilmektedir.Ancakunutulmamalıdırkikemoterapi-
ninyanetkilerisıklıklayönetilebiliryanetkilerdirveelbettekietkisiyanetkilerindençokdahafazladır.
61