23 / 64
H
alk arasında tavşan dudak olarak bilinen
dudak yarığı doğum öncesi dönemde ge-
lişen ve yüz orta hat birleşme kusuru nedeniy-
le ortaya çıkan bir hastalıktır.
Fötal dönemde (rahim içi bebeklik dönemi)
fetüsun dudak kısmını oluşturan hücreler 5.
haftada, damak kısmını oluşturan hücreler
ise 9. haftada birleşmeye başlar. Bu birleşme
dönemi gebeliğin 12. haftasında tamamlanır.
Bu dönemde yapıların birleşmesini engelleyen
bir durum söz konusu olursa ortaya dudak,
damak veya dudak-damak yarığı ortaya çıkar.
Yarık dudak ve damak dünya genelinde her
1000 canlı doğumda 1 olarak görülmektedir.
Bu oran genetik ve çevresel faktörlerle de-
ğişmektedir. Afrikada yarık damak ve dudak
daha az görülürken Asya kıtasında daha fazla
görülmektedir. Yarık dudak ve damağı olan
çocukların %46’sında dudak ve damak yarığı
beraber bulunmaktadır. %33’ünde sadece da-
mak, %21’inde sadece dudak yarığı mevcut-
tur. Tek taraflı yarık sıklığı çift taraflıya göre 9
kat fazla olup, solda sağ tarafa göre 2 kat fazla
görülmektedir.
Hastalığın Nedeni
Hastalığın nedeni günümüzde tam olarak bi-
linmemektedir ancak yarık dudak ve damak
oluşturan faktörler başında akraba evlilikleri,
gebelikte sigara ve alkol kullanımı, epilepsi
ilaçları, warfarin gibi kan sulandırıcı ilaçlar,
romatizma ilaçları, vitamin ve folik asit eksik-
likleri gelmektedir.
Hastalığın gelişiminde genetik de önemlidir.
Ailede yarık dudak ve damaklı birey varsa ço-
cukta hastalık riski %4 kadardır. Eğer 2 çocuk
etkilenmişse risk %9 a çıkmaktadır. Yarık da-
mak ve dudak varlığı anne karnında gebeliğin
13. haftasından itibaren kadın doğum uzmanı
tarafından karın ultrasonografisi ile gözlene-
bilir. Bunun dışında doğum öncesi herhangi
belirlenmiş bir test yoktur. Doğum sonrasın-
da yapılan ilk muayenede şüpheli durumlarda
plastik cerrahi bölümüne hasta gönderilir ve
gerekli öneriler tarafımızdan yapılır.
Bir bebeğe dudak yarığı tanısı konulduktan
sonra bebeğin dudak anatomisini düzeltmek
için cerrahi girişim yapılır. Dudak hem işlev-
sel hem de kozmetik olarak düzeltilir.
Yarık dudak ve damak geniş bir yelpazede
gözlenir ve mevcut anomali yarığın yeri, çift
taraflı olup olmaması, tam veya tam olmayan
yarık şeklinde değerlendirilerek tedavi planla-
masına alınır.
Dudak Yarıkları
1.
Tek taraflı tam olmayan dudak yarığı
2.
Tek taraflı tam dudak yarığı
3.
İki taraflı tam olmayan dudak yarığı
4.
Bir taraflı tam bir taraflı tam olmayan
dudak yarığı
5.
İki taraflı tam dudak yarığı
6.
Orta hat dudak yarıkları
Damak Yarıkları
1.
Yumuşak damak yarıkları
2.
Sert damak yarıkları
3.
Submukoz yarıklar
4.
Birbirinden ayrık küçük dil (Bifid uvu
la) şeklinde ortaya çıkar.
21