53 / 64
Erkeklerdeki Ürolojik Organlar;
• Sağ ve sol böbrekler
• Sağ ve sol üreterler (İdrarı böbreklerden mesaneye ileten kanallar)
• Mesane
• Üretra (Mesaneden dışarıya açılan idrar kanalı)
• Penis
• Testisler
• Prostat
• Fiziksel muayene genelde yukarıdan aşağı yapılır.
Böbreklerin muayenesinde hastanın sırt kısmı tamamen açı-
lır ve sırt kısmına inspeksiyon (gözle bakarak değerlendir-
me) yapılır. Sırt bölümünde hastada ağrı yapacak herhangi
bir fiziksel anomali olup olmadığı incelenir Özellikle omur-
gadaki eğrilikler ve cilt bölgesinde döküntü ile seyreden
zona hastalığı böbrek ağrısı ile çok karışan yan ağrılarına
neden olabilir.
Sırada elle muayene anlamına gelen palpasyon bulunmakta-
dır. Erkelerde kadınlara kıyasla böbrekler daha sabit oldu-
ğundan, karın kaslarının direncinden, postür değişikliği
veya soluk alıp vermekle hareket etmediklerinden böbrekleri
palpe etmek zordur. En başarılı böbrek palpasyonu hasta-
nın sırtüstü yattığı durumda uygulanır (Şekil 1). Böb-
rek bir elle alttan baskıyla kaldırılır. Hastaya derin
bir soluk aldırılarak böbreğin aşağı doğru hareketi
sağlanır. Diğer elle karın ön duvarından sıkı ve de-
rince itilerek böbreğin büyüklüğü, şekli ve kıvamı
anlaşılmaya çalışılır. Palpe edilen böbrek kitlesi
kompansatuvar hipertrofiyi (diğer böbreğin yok-
luğu veya küçülmesine bağlı gelişen adaptasyon),
hidronefrozu (böbreğin şişmesi), tümörü ve kisti
akla getirir. Bu muayenede bir kitle tespit edilme-
si böbrek, dalak, bağırsak lezyonu veya pankreas
kistinin işareti olabilir.
Bazen büyük bir böbrek özellikle yumuşak kıvamda
ise palpasyonla hissedilmez. Böyle durumlarda per-
küsyonla (elin dış kenarı ile hafif vuruşlar yapılarak)
özellikle hidronefroz varlığında ağrının böbrek kaynaklı
olup olmadığı anlaşılabilmektedir.
BÖBREKLERİN MUAYENESİ
51