52-53 / 64
Hematopoetik kök hücreler, kanımızda
dolaşan koruyucu hücrelerimizin (nöt-
rofil, lenfosit gibi), eritrosit dediğimiz
kırmızı kürelerimizin ve trombosit de-
diğimiz kan pulcuklarımızın ana köken
hücreleridir ve tüm bu hematopoetik
sistemi baştan yenileme potansiyeline
sahiptir. İşte hematopoetik kök hücre
naklinde de vericiden alınan bu kök
hücreler alıcının tüm sistemini baştan
yeniler ve alıcıda var olan hastalıklı
hematopoetik sistemin yerini alır. Kök
hücre naklinin mantığı, sorunlu olan
alıcı hematopoetik sistemini hazırlama
rejimi denilen yoğun kemoterapi ile
yok etmek (ve böylece yeni ürün ekile-
cek bir tarlayı tamamen ayrıksı otlardan
temizlemek ve hazırlamak gibi) sonra
da vericinin kök hücrelerini hazırlanmış
olan kemik iliği ortamına vererek yep-
yeni bir hematopoetik sistem (yeni ürün
ve yepyeni yeşermiş bir tarla düşünün)
oluşmasını beklemektir.
Bulaşıcı ciddi hastalığı olmayan 18-55
yaş arası sağlıklı herkes olabilir. Bağışçı
olmak için Kızılay’ın belirli bağış nok-
talarına 2-3 tüp kan örneği vermek ye-
terlidir. Bu örneklerden
HLA doku grubu dedi-
ğimiz testler çalışılır ve
TÜRKÖK verici banka-
sına kaydınız yapılır.
Kök Hücreler
Nasil ise Yarar?
Kimler
Kök hücre
Vericisi olabilir?
• Aday sağlık kontrolünden geçirilir,
onay alınması için görüşme yapılır.
• HLA doku grubu tayini damardan alı-
nan 5 ml bir kan örneğinden yapılır.
• Ulusal doku bankasına kayıt yapılır,55
yaşına dek kayıtlı kalırsınız.
• Ne zaman kök hücre vericisi olacağı-
nız, sizin doku grubunuzda bir hasta ihti-
yacı oluşmasına göre belirlenir.
Doku bankasındaki kaydınıza uyan
bir alıcı var, yani size ihtiyacı olan ve
ihtiyacının tam da sizde olduğu bir
hasta… Şimdi ne olacak?
TÜRKÖK size ulaşır ve halen bağış ver-
meyi kabul edip etmediğinizi teyit eder
ve yeniden sağlık durumunuza bakılır.
Kemik iligi -
Kök hücrenizi
Nasil vereceksiniz?
•
Aslında, erişkin bir vericiden
daha çok kemik iliği yerine damarlar-
da dolaşan periferik kandan kök hüc-
re toplanmaktadır. Bunun için vericiye
3 gün süreyle kemik iliğindeki hücre-
leri harekete geçirip kana çıkmalarını
sağlayacak büyüme faktörü verilir.
**Bu faktörün kansere yatkınlık veya
ek probleme neden olduğuna dair
yayın yoktur.
•
Kana çıkan yüksek miktardaki
kök hücre, aynı kan bankalarına ba-
ğış yapan vericilerdeki gibi kan bağı-
şı şeklinde toplanabilir ve bunun için
sadece 2 saat kanınızı alan makineye
bağlı kalmanız gerekir.
•
Nadiren ameliyathane şartla-
rında kemik iliğinden iğne ile (ameliyat
gibi kesi operasyon dikiş gerekmiyor)
uyutularak kemik iliği toplanabilmek-
tedir. Sonrasında hastanede yatış ge-
rekmeden taburcu olunabilir.
Bu uygulamaların yan etkisi ya da
size zararı ancak kan bağışçısında
olabilecekler kadardır (damar yolun-
da morluk gibi.)
Sonunda dünyada sadece sizde olan
ve bir iki gün içinde yerine koyaca-
ğınız kök hücrelerinizi muhteşem bir
torba içinde yaşam kaynağı olarak
bağışladınız, tebrik ederiz.
Verici isterse bankada kayıtlı kalabilir.
Bir kez bağış sonrası yeniden bağış yap-
manın sağlık açısından sakıncası yoktur.
Bu durum tamamen vericiye kalmıştır.
Vericinin kişisel bilgilerinin korunması
yasal zorunluluktur. Bağışçının kimliği,
sağlık durumu ve test sonuçları saklı
tutulur.
Aslında bir insanın hayatını
kurtarmak işte bu kadar kolay.
Peki kök hücrelerinizi verince
bu sizde bir sorun yaratır
mı? Hayır, kök hücreleriniz
halen orada duruyor,
kendilerini yeniliyorlar ve sizin
hematopoetik sisteminizin
devamlılığını sağlamaya devam
ediyorlar. Bu arada i siz bir
canı kurtardınız. Daha fazla
bilgi edinmek için https://turkok.
saglik.gov.tr/sitesine girip bağış
noktalarını öğrenebilirsiniz.
Siz de çok basit ve zararsız bir
işlemle doku grubu bakımından
kardeş olduğunuz bir bireye
sağlığını geri verebilirsiniz. Şimdi
sokaktan geçen insan sizsiniz…
Yatağında ışıl ışıl gözleriyle
iyileşmiş o çocuk ise hiç
tanımadığı ama hayatını borçlu
olduğu vericisine teşekkür
ediyor.
52
53