Sağlıkta Adres Başkent

Ya onun

ihtiyacı olan

KÖK HÜCRE

sizdeyse?

Çocuk Hematoloji ve Onkolojisi Bilim Dalı

Doç. Dr. Fatma Burcu Belen

ök hücreler vü-

cutta bulunan ve

farklı

hücreler

ortaya çıkarabilen, farklı-

laşma ve başka hücrelere

dönüşebilme potansiyeli

taşıyan hücrelerdir. Bö-

lünebilirler, kendilerini

yenileyebilirler,

farklı

hücrelere farklılaşabilir-

ler. Kök hücrelerin birçok

farklı tipi mevcuttur. Bun-

ların arasında, yalnızca

gelişimin ilk evrelerinde

var olan embriyonik kök

hücreler ve vücudumuzda

farklı dokularda bulunan

‘dokuya özel’ kök hücre-

ler (bazen ‘erişkin’ ya da

‘somatik’ kök hücreler

olarak da anılırlar) vardır.

ök hücre nakil

tedavisinde kul-

lanılan hücreler

kemik iliğimizde bulunan

ve tüm kan elemanlarımı-

za farklılaşma potansiyeli

olan ‘

Hematopoetik kök

hücreler

’dir.

ir an için o başkalarının başına gelen hiç is-

temediğimiz olayın sizin başınıza geldiğini

düşünelim. Çocuğunuza lösemi tanısı konuldu ve

iyileşmesi için kök hücre nakli gerekiyor, ne var ki

kardeşinin, anne ve babasının doku grupları yapılan

testlerde uyumlu çıkmadı. Bu durumda doktorunuz

aile içi doku grubu uyumlu olabilecek akrabaları-

nızı da taradıktan sonra, eğer akraba verici saptan-

mazsa, akraba dışı tarama başvurusu yapacaktır. Bu

noktada şansınız yaver gidecek midir? Şimdi, kala-

balık bir meydanda umutsuzca düşündüğünüzü farz

edin. Yanınızdan geçen amca, teyze, şu genç çocuk,

poşetini taşıyan şu adam… Toplumumuzun kayıtlı

olmayan, bu konuda bilgisi dahi olmayan vericile-

ri… Belki şimdi, çocuğunuzun ihtiyacı olan doku

grubuna sahip bir birey, ona basitçe hayat verme

şansının farkında dahi olmadan yanınızdan geçip

gidiyor… Peki, şimdi çeşitli hastanelerde yapılan

binlerce doğumu ve çöpe atılan binlerce kordon

kanını, onların içerdiği milyonlarca hayat hücresini

düşünün… Ama şimdi bu kâbustan uyanma zama-

nı… Artık kök hücre bağışının, ona ihtiyaç duyan

ve zamanla yarışan bir birey için ne kadar önemli

olduğunu biliyorsunuz. Şimdi sokaktan geçen insan

sizsiniz… Elleri başının arasında bekleyen ise bir

anne, bir baba, bir yakın… Yatağında ışıl ışıl göz-

leriyle yaşam umudu bekleyen çocuk ya da erişkin

bir başkası... Verici olmak ve ülkemizdeki bankaya

kayıt olmak istiyorsunuz. Ama aklınızda pek çok

soru var değil mi?

lkemizde kök hücre bağışçısı oranı birkaç yıl

öncesine dek son derece düşükken, 2015 yılın-

da T.C.Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak TÜRKÖK

Kemik iliği donör bilgi bankasının kurulması ile

2018 yılı sonunda TÜRKÖK verici havuzuna ka-

yıtlı kişi sayısı 350 bin kişiyi buldu. Bu şekilde es-

kiden aile içi doku grubu uyumlu vericisi olmayan

bir hastanın şansı son derece düşükken, artan verici

sayısı sayesinde son 4 yılda, 2015’te 3595,2016’da

3814,2017’de 4099,2018’de 4344 olmask üzere

toplam 15852 nakil gerçekleşti.