Sağlıkta Adres Başkent

Bir yeme bozukluğu türü olan pika halk arasında toprak yeme alışkanlığı olarak

bilinir. Yiyecek olmayan maddelerin kişinin gelişimsel düzeyine ve bulunduğu toplumun

yaşam tarzına uymayan biçimde yenmesi olarak tanımlanmaktadır.

Adını hemen her şeyi yemesi ile tanınan ve latince ‘pica’ olarak bilinen saksağan

kuşundan alır.

Ülkemizde halen ciddi bir sağlık sorunu olan pika sıklıkla çocukluk yaş grubunda

görülmekle birlikte her yaş grubunda ve her toplumda görülebilen bir hastalıktır.

Yetişkinlerde pika en sık kadınlarda, özellikle de demir eksikliğinin en fazla görüldüğü

gebelikte ortaya çıkar.

Çocukların dikkatli gözlenmesi sonucu kolaylıkla tespit edilebilir bir durumdur.

Duvarı kazıyarak çıkan boya parçacıklarını yiyen, evdeki pilleri ısırmaya çalışan, ayak-

kabı altını yalayan, kağıt-peçete yemeye çalışan, kalem ucu ya da silgileri ısıran,

dışarıda toprak yemeye çalışan çocukların pika sendromu açısından değerlendirilm-

esi gerekir. Bir hekim tarafından detaylı bir sorgulama ve muayene sonrasında tanıya

yönelik tetkiklerle nedeninin tespit edilmesi çok önemlidir. Çünkü bazı dirençli vakalar

dışında çoğu pika vakası, sebebe yönelik tedavi ile düzelmektedir.

Pika yeme bozukluğu 2-3

yaşlarından itibaren tanı almaktadır.

İlk yaşta çocuklar her şeyi ağızlarına

götürdüklerinden dolayı pika ayrımı

zordur. Çocukluk çağında tespit edilen

vakaların çok azı erişkin dönemde

devam eder. Bu hastaların boya,

yapıştırıcı, kağıt, bez, saç, toprak, çakıl

taşı, kireç, çamur, kurşun kalem, silgi,

çiğ patates, tırnak, buz, kibrit, hayvan

gübresi yedikleri görülmüştür.

Pika sendromunun en sık

nedeni yetersiz beslenme

sonrasında gelişen mineral

ve vitamin eksiklikleridir.

Sıklıkla demir, çinko, kalsi-

yum, B1 ve B6 vitamin

eksikliğinde görülür. Özel-

likle demir eksikliğinde

azımsanmayacak oranlarda

pika tespit edilmiştir. Çoğu

vakanın da demir tedavisi

sonrasında dramatik olarak

düzeldiği görülür.

Nörogelişimsel bozukluklarda da pika görülebilmektedir. Yaşa göre zeka

veya bilişsel fonksiyonların gelişiminin geri olabildiği bu hastalarda düzelme çok

daha zordur.

Bu hastalığın psikolojik boyutu da vardır. Sevgi yoksunu olan, güven duy-

gusu yeterli gelişmemiş olan, ebeveyn-çocuk ilişkisi bozuk huzursuz ortamda

yetişen çocuklarda da sık görülür. Kırsal kesimlerde yeterli gözetim ve bakım

sunulmayan oyun çocuklarının uygun olmayan maddeleri yeme riski yüksektir.

NEDENİ

Uzm. Dr. Özlem Akbulut

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD