52 / 64
yılında öne sürülmüş ve ilk prematüre retinopa-
tisi epidemisi oksijen kullanımının kontrol altına
alınması sonucu önlenmiş ve sonlandırılmıştır. İkinci
prematüre retinopatisi epidemisi kontrollü venti-
lasyon yöntemlerinin geliştirildiği ve 750-999 gram
ağırlığındaki daha fazla sayıda preterm bebeğin
yaşatılabildiği 1970 ile 1980 yılları arasında ortaya
çıkmıştır. Bu dönemde, prematüre retinopatisi şid-
detini bazı ölçütlere dayanarak göstermek amacıyla
uluslararası sınıflandırma sistemi geliştirilmiştir.
Üçüncü prematüre retinopatisi epidemisi ise geçti-
ğimiz yıllarda özellikle Latin Amerika, Doğu Avrupa
ve Asya ülkeleri gibi orta düzeyde gelirli ülkelerde
yaşanmıştır. Bu epideminin muhtemel nedenleri;
yetersiz gebelik süresince izlem oranlarının prema-
türe doğum oranlarında artışa yol açması
ve temel yenidoğan bakım koşulları-
nın, düşük doğum ağırlıklı (<1500
gram) bebeklerin yaşatılabilme-
sini sağlayacak düzeyde olması
ve bu hastalığın gelişmesini
önleyecek kalitede bulunma-
masıdır.
Prematüre retinopatisi sık-
lıklarının toplumların geliş-
mişlik düzeyi ile ilişkili olarak
değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Yüksek gelire sahip çok gelişmiş
ülkelerde (Birleşmiş Milletler Gelişmişlik
Programı’nda İnsani Gelişim İndeksi’ne göre üst
sıralarda yer alan), prematüre retinopatisi ve de
özellikle tedavi gerektiren olgular, çoğunlukla sa-
dece doğum ağırlığı 1000 gramın altında olan ileri
derecede düşük doğum ağırlıklı immatür yenido-
ğanlarda görülmektedir.
Prematüre retinopatisi taraması için geçerli olan
kriterler Amerikan Oftalmoloji Akademisi, Ame-
rikan Pediatri Akademisi ve Amerikan Pediatrik
Oftalmoloji ve Şaşılık Birliği’nin yayınladığı son
bildiride doğum ağırlığı 1500 gramının altında olan
veya gebelik haftası 32 haftadan küçük olan tüm
yenidoğanların prematüre retinopatisi açısından ta-
ranması önerilmektedir. Doğum ağırlığı 1500–2000
gram arasında olup veya gebelik yaşı 32 haftadan
büyük olup da, klinik durumu iyi olmayan, solu-
num/dolaşım desteğine ihtiyaç duyan ve izleyen
neonatolog/pediatri uzmanı tarafından yüksek
riskli olduğu değerlendirilen yenidoğanlar için de
prematüre retinopatisi taraması önerilmektedir.
Gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelerde ise,
gelişmiş ülkelere oranla daha büyük doğum ağırlığı
olan ve daha matür yenidoğanlarda ciddi prematü-
re retinopatisi gelişmekte ve tedavi ihtiyacı ortaya
çıkmaktadır. Bu veriler de, ülkeye veya topluma
özgü tarama rehberleri oluşturulması gerekliliğini
göstermektedir.
Şiddetli prematüre retinopatisinin başlangıcı,
doğum sonrası yaştan çok postmenstrüel
yaşla (gebelik haftası+takvim yaşı)
daha iyi bağlantı gösterir. Yani,
gebelik yaşı daha küçük olan
prematüre bebekte prematüre
retinopatisi gelişmesi daha
geç olmaktadır. Prematü-
re bebekte gelişebilecek
prematüre retinopatisinin
%99 güvenle tespit edilebil-
mesini sağlayacak ve mua-
yene sayısını en aza indirecek
gebelik yaşına göre en uygun ilk
tarama muayenesi zamanı Tablo-1’de
özetlenmiştir.
52