Sağlıkta Adres Başkent

Tükettiğimiz gıdalardaki karbonhidratlar parçalanıp, glukoz (şeker) olarak kana karışması so-

nucunda, pankreasın beta hücrelerinden insülin salgısı artar. Böylece, gıdalardan aldığımız glu-

koz, kandaki şeker düzeyi yükselmeden insülin yardımıyla hücrelere taşınmış olur. Diyabet,

insülin salgısında azalma veya salgılanan insülinin etkisinde azalma sonucu kan şekerindeki

yükseklik ile gelişen bir durumdur.

TİP1 DİYABET: İnsülin eksik-

liği sonucunda Tip 1 diyabet

gelişir ve çocukluk çağında en

sık görülen diyabet türü, Tip 1

diyabettir.

TİP2 DİYABET: İnsülin direnci

ve insülin etkisindeki yetersiz-

lik sonucunda ise Tip 2 diya-

bet gelişir. Tip 2 diyabet ise

sıklıkla şişman (obez) erişkin-

lerde görülür. Ancak günümüz-

de obezitenin, çocuklar dahil

tüm yaş gruplarında giderek

yaygınlaşması sonucu, çocuk-

luk çağında da Tip 2 diyabet

görülmeye başlanmıştır.

Tip 1 diyabette,

çocuğun kendi bağışıklık sistemi, pankreasın insülin salgılayan beta hücrelerine

saldırarak, bu hücrelerin zaman içinde yok olmasına yol açar. Bir başka değişle, Tip 1 diyabet, oto-

immün (kendi bağışıklık sisteminin yarattığı) bir hastalıktır. Pankreasın beta hücreleri, bazı organ-

larda olduğu gibi kendilerini yenileyemezler ve bir süre sonra insülin salgısı giderek azaldığından

diyabet belirlileri ortaya çıkar. Tip 1 diyabete neden olan bu süreç, belirtiler ortaya çıkmadan aylar

veya yıllar önce başlayabilir, ancak fark edilmeden sessiz sedasız ilerler. Bu olayın varlığı, daha önce

bilinmiş olsa dahi, diyabet gelişimini önlemek mümkün olmamaktadır. Aileler bazen kendilerini

suçlarlar ve hekimlere ‘’acaba bu önlenebilir miydi’’ diye sorarlar. Şu ana kadar yapılan araştırmalar,

beta hücresi yıkımını durdurmanın veya ilerlemesinin önlenmesinin mümkün olmadığını ortaya

koymaktadır. Pankreasın beta hücrelerinin sadece %10’nun çalışması bile, kan şekerlerinin normal

düzeyde kalması için yeterlidir. Yani, pankreasın beta hücrelerinin %90’nından fazlası yitirildiği za-

man, kan şekeri yükselmeye ve diyabet belirtileri ortaya çıkmaya başlar. Bu nedenle aileler, hekime

başvurmadan yaklaşık 1-4 hafta önce, adeta aniden başlayan “çok su içip çok idrara gitme, kilo

kaybı, gece idrar kaçırma” gibi belirtilerin ortaya çıktığını fark ederler.

iNSÜLiN ve DiYABET

ÇOCUKLUK ÇAĞI

DiYABETi

Doç. Dr. Ayşe Pınar Cemeroğlu

Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı