Hemoroidden Korunmak Mümkün Mü?
Hemoroidal Hastalık Nedir?
Hemoroidal hastalık ya da diğer adıyla basur, makatın çevresinde ve rektumun alt kısmında yer alan toplardamarların varislere benzer şekilde şişmesiyle oluşan rahatsızlıktır. Hemoroidal hastalık, hemen hemen her dört kişiden birinde görülür.
Hemoroidler bulundukları yere ve belirtilere göre gruplandırılır. Yerleşim yerine göre iki tip hemoroid vardır; iç hemoroid ve dış hemoroid. Varis benzeri bu şişmiş damarlar eğer makatın dışında cilt altında ise "dış hemoroid" olarak isimlendirilir. Kalın bağırsağın son üçte birlik kısmına rektum adı verilir ve burası dışkının geçici olarak depolandığı yerdir. Rektumun 1/3 alt kısmında ortaya çıkan toplardamar genişlemeleri "iç hemoroid" olarak adlandırılır. Bunlar dokunmaya, acıya, gerilmeye veya sıcaklığa duyarlı değildir ve makattan sarkma seviyelerine bağlı olarak 1 ile 4 arasında derecelendirilir;
1. evrede hemoroid pakeleri dediğimiz şişlikler, kalın bağırsağın son kısmında oluşur, makat dışında görülmezler.
2. evrede hemoroid pakeleri sadece ıkınmaya bağlı veya makat basıncını arttıran hareketlerle çıkar, hasta normal konumuna gelince anal kanal seviyesine çekilirler.
3. evrede hemoroid pakeleri sürekli dışarıdadır ve sadece elle itilerek anal kanala yerleşir.
4. evrede ise dışarıda olan hemoroid pakeleri elle dahi anal kanala yerleştirilemez, sürekli dışarıdadır.
Hemoroidal Hastalık belirtileri nelerdir?
Hemoroidal hastalıkta her zaman belirti görülmese de hastalar en sık makatta kanama şikayeti ile başvururlar. Kanamanın şiddeti hastalığın evresine göre değişir; 1. evre hemoroidlerde zorlanmaya bağlı ara ara görülen kanama, 2. evreye geçişte her dışkılamada meydana gelir. 3 ve 4. evrelerde kanama yoğunluğu belirgin artar. Ayrıca belirtiler hemoroid türüne göre de farklılık gösterir. Dış hemoroidi olanlar genellikle; makatta şiddetli kaşıntı, rahatsızlık hissi, ağrılı şişlik, oturmakla artan ağrı ve dışkıda kanla başvurur. İç hemoroidde ise dışkıda veya tuvalet kağıdında parlak kırmızı kan ve makattan hemoroidin sarkarak ele gelmesi sık görülür. Çoğu zaman kanamaya, kaşıntı, rahatsızlık hissi ve ağrı da eklenir. Genellikle sarkık olmayan iç hemoroidler ağrısızdır, makattan dışarı sarkan iç hemoroid ise ağrıya neden olur. Makatta kaşıntı yanma ve batma hissi, genelde 3. ve 4. evrede görülür. Hemoroid pakeleri dışarıda olduğu için, makat bölgesi sürekli ıslak veya nemli olur. Bu ıslaklığa bağlı makat bölgesinde tahriş meydana gelir. Bunun soncunda ise makatta kaşıntı, yanma, batma vb. şikayetler oluşur.
Hemoroidden Korunmak Mümkün mü?
Hemoroidal hastalık uzun vadede gerçekleşir. Bu hastalığın oluşmasındaki etkenler, günlük hayatımızda süreklilik arz eden hatalardan kaynaklanır. Özellikle ailesel yatkınlığı olanların dikkat etmesi hastalığın oluşumunu ciddi ölçüde engelleyebilir.
Tuvalet alışkanlığı; Hemoroid oluşumunda en önemli etkendir ve mutlaka çok dikkat etmeyi gerektirir. Mümkün olduğunca günün aynı saatlerinde dışkılamaya gitmek, özellikle kahvaltı sonrası gitmeyi alışkanlık haline getirmek gerekir. Tuvalette fazla zaman geçirmemeye özen gösterilmeli ve asla dışkılama ihtiyacı ertelenmemelidir.
Kabızlık; makat basıncını arttıran, makatı zorlayan bir problemdir ve mutlaka çözülmelidir. Kuru ve sert olan dışkının çıkabilmesi için, sürekli ıkınma ihtiyacı gerekir. Bu gereksiz ıkınmalar bölgesel kan akışını etkileyerek damarları deforme eder ve hemoroidal hastalığı tetikler. Ayrıca kuru ve sert olan dışkı makattan çıkarken oluşturduğu tahribat nedeni ile bu süreci hızlandırır. Bu yüzden kabız kalınmamaya dikkat edilmelidir.
İshal; sürekli dışkılama ihtiyacı hissettirir. Dışkılama sırasında ise gereğinden fazla ıkınma, damarları tahrip ederek basur oluşumunu tetikler. Bu yüzden ishal ataklarının uzamaması ve sürekli hale gelmemesine dikkat edilmelidir.
Beslenme alışkanlıkları ve dışkılama; alınan besinler kabızlık veya ishale yol açabilir. Bu yüzden beslenme düzeninde lifli ve posalı gıdalara (sebze, meyve, kepek) ağırlık verilmelidir. Barsaktaki posa miktarı barsağın daha hızlı çalışmasını sağlayarak kabızlığı ve paralelinde tuvalette rahat boşalmayı sağlar. En fazla posa bırakan gıda kepektir bunun için mutlaka her öğünde kepekli ekmek tüketilmelidir. Gıda hemoroidal hastalık ilişkisinde sadece tüketilen posalı gıda miktarına dikkat etmek yeterlidir. Acının bilinenin aksine hemoroidal hastalık yapma özelliği yoktur ancak acı yendiğinde tam boşalamama hissi sebebiyle gereksiz yere çok ıkınılması önemli bir sebeptir. Kontrolsüz bir şekilde aşırı derecede ıkınmamak kaydıyla acı yemenin hiçbir sakıncası olamaz. Ayrıca gün içinde en az 3 litre sıvı tüketimi dışkılamanın normal koşullarda olmasına yardımcı olur. Normal şartlarda tüketilenin üstünde su veya sıvı gıda tüketiminin barsak alışkanlığı üzerinde hiçbir etkisi olmadığından hemoroidden korunmada etkisinden söz edilemez. Ancak alınan posanın daha iyi su tutması için normal ölçülerde su içilmelidir.
Günlük hayatımızda bu etkenlere dikkat edersek hemoroidal hastalıktan korunabilir, var olan hemoroidinizin derecesinin ilerlemesini engelleyebilir, hemoroidden kaynaklanan şikayetlerinizi ciddi ölçüde azaltabilirsiniz.