Stomanız Bizimle Güvende
Sindirim Sistemi Nasıl Çalışır?
Sindirim, besinlerin ağızda çiğnenmesi ile başlar. Buradan yemek borusuna ve daha sonra da mideye geçer. Midede sindirilen besin, besinlerin emildiği yer olan ince bağırsaklara geçer. İnce bağırsaktan emilmeyen besin maddeleri ise kalın bağırsaklara geçer. Bu kısımda kalan su ve elektrolitler (sodyum, potasyum gibi) emilir ve besin atıkları katı dışkı halini alır. Dışkı anüsden atılana kadar rektumda depolanır. Dışkı belli bir hacme ulaşınca kişide dışkılama ihtiyacı doğar. Dışkı rektumdan makata itilir ve buradan dışarıya atılır.
Stoma Nedir?
“Stoma “ Yunanca kökenli bir sözcük olup “açıklık”veya ”ağız” anlamına gelir.Stoma idrar yada dışkının vücut dışına çıkartılmasını sağlayan ameliyat ile oluşturulmuş bir açıklıktır.
Hangi Durumlarda Stoma Açılır?
*Anüsün tamamen ortadan kaldırıldığı veya anüsün kullanılamayacağı durumlarda,
*Acil durumlarda hayat kurtarmak amacıyla uygulanan cerrahi bir girişimi korumak için,
*Tüm kolon-rektumun çıkarılması, bypass edilmesi gerektiğinde veya distaldekikolorektal, koloanal, ileoanalanastamozu koruyucu amaçlı,
*Kalın bağırsağın iyileşmeyen kronikleşmiş iltihaplı hastalıklarında,
*Bağırsaklarda meydana gelen yırtılma, yapışıklılar ve tıkanmalarda,
*İleri evre mesane kanseri cerrahi tedavisinde sistektomi sonrası zorunlu olarak,
*Nörojenik mesane bozuklukların tedavisinde ve doğumsal anomalilerin tedavisinde stoma açılır.
Stoma Çeşitleri
*Kolostomi: Kolonun geçici veya kalıcı karın ön duvarına ağızlaştırılmasıdır. Bağırsak içeriği kolonun ağzışlaştırıldığı bölüme göre sıvı, yarı sıvı-yarı katı ve katı olarak değişmektedir.
*İleostomi: ileumun geçici veya kalıcı karın ön duvarına ağızlaştırılmasıdır. Bağırsak içeriği tamamen sıvı ağırlıklı gelmektedir.
*Ürostomi: Üreterlerin direk veya indirekkarın duvarın ağızlaştırlmasıdır.
Stoma Bakım Hemşiresi Kimdir?
Stomaterapi Hemşiresi;
*Stoma açılması planlanan bireylere ameliyat öncesi danışmanlık ve eğitim hizmeti veren,
*Stoma açıldıktan sonran stomalı bireye bakım veren,
*Stomayı düzenli aralıklarda kontrol edip uygun ürünün seçilmesine yardımcı olan,seçilen ürünün kullanımını değişim sıklığını anlatan,
*Stomalı bireye ve yakınlarına ameliyat sonrası günlük hayatlarını nasıl devam ettireceklerine dair eğitimler veren,
*Ameliyat sonrası stoma komplikasyonları açısından bireyi takip edip, gerekli olan durumlarda müdahale ve tedavi eden özel dal hemşiresidir.
Stomalı Bireyin Eğitimi Ne Zaman Başlar?
Stoma açılması planlanan birey ameliyat olmadan önce stoma bakım hemşiresi tarafından değerlendirilir.Stoma için yer işaretlemesi yapılır ve stomalı bireyin eğitim süreci başlamış olur.Ameliyat sonrası ne ile karşılaşacağı,stomanın ne olduğu ,ürünlerin neler olduğu hakkında bilgiler verilir.Ameliyat sonrası dönemde stoma bakım hemşiresi düzenli aralıklarla hasta viziti yapar ,stomayıdeğerlendirir.Stomalı birey ve yakınları ile görüşmeler yapar stoma bakım eğitimlerine başlar.Taburculuk sonrası belirli aralıklarda stomalı bireyi kontrollere çağırarak komplikasyonlar açısından takibini yapar.
Stoma Ürünleri Nelerdir?
Stomalı birey için en uygun ürüne stoma bakım hemşiresi ile birlikte karar verilir.
Torba sistemleri; adaptör ve torbadan oluşan çift parçalı sistem ve sadece torbadan oluşan tek parçalı sistem olarak değişir.
Günlük Stoma Bakımı
*Torba değişimlerinizi ister günlük veya daha sık yapın, içerik sıvı ise maks.1\2 geçmeden boşaltın
*Adaptör değişimi 3-6gün arasında yapılır;
İşlem basamakları
*Malzemelerinizi hazırlayın, ellerinizi yıkayıp eldivenlerinizi takınız
*Adaptörünüzü ılık musluk suyu ile ıslatın ve yukardan aşağıya doğru cildi destekleyerek tüm sistemi çıkarın
*Stomanızın üzerini ıslak gazlıbez ile tahriş etmeden temizleyin, sonrasındastomanınetrafındaki deriyi temizleyin
*Stomanın etrafını kurulayın ve havalandırın
*Stomanın çapını stoma cetveli ile ölçün ve adaptörü 1-2mm boşluk olacak şekilde kesin
*Kesilmiş adaptörünüze pasta uygulayın ve kurumasını bekleyin
*Stomanın etrafına stoma pudrası ve cilt koruyucu bariyer sprey uygulayın
*Adaptörünüzü yerleştirin ve makas yardımıyla stomaya iyice yerleşmesini sağlayın
*Adaptörünüze uygun torbanızı takın ve tamamen kapalı olduğundan emin olun
*Ellerinizi yıkayın ve kalkmadan 10-15 dk düz yatıp elinizde baskı uygulayın.
Stomalı Birey İçin Yaşam Tarzı Önerileri
*BESLENME
Düzenli yemek yiyin.
Yediklerinizi iyi çiğneyin.
Gün içinde bol sıvı alın.
Protein, lif ve karbonhidrat içeren besinlerin diyetinizde bulunmasına özen gösterin.
Aşırı gazınız varsa diyetinizi gözden geçirin
*İŞ VE EGZERSİZ
Ameliyat sonrası tümüyle iyileşene kadar kendinize zaman tanıyın. Hazır hissettiğinizde yürüme gibi hafif bir egzersiz idealdir.Doktorunuz size ne zaman işe dönebileceğiniz ,spor yapmaya başlayabileceğinizi ve diğer fiziksel aktivitelere devam edebileceğinizi bildirecektir.
*BANYO
Torbalı ve torbasız banyo yapabilirsiniz. Akan su ve sabun stomanıza zarar vermez.
*CİNSEL YAŞAM
Stomanızın devam eden veya yeni başlayan cinsel ilişkinizi engellemesi için hiçbir neden yoktur. Sadece iletişim ve güvenin çok önemli olduğunu unutmayın.
*GİYSİLER
Ameliyattan sonra göbeğiniz şişkin olabileceği için operasyon sonrasında veya eve döndüğünüzde bol giysiler giymeniz daha yerinde olbilir. İyileştikçe ve özel yaşam tarzınıza alıştıkça normal giysilerinizi giymeye başlayabilirsiniz.
*SEYAHAT
Seyahate çıkmadan önce stoma ürünlerinizi içeren bir çanta hazırlayın. Yola çıkmadan önce torbanızı boşaltın.
*YÜZME
Stomanızın olması yüzmenize engel değildir. Ürünlerinizle birlikte yüzebilirsiniz yada tek parçalı torba kullanabilirsiniz. Sadece torbanızın boş ve kapalı olduğundan emin olun.
*İBADET
*Diyanet kurumu stomanızın olmasının ibadet yapmanıza bir engel oluşturmadığı belirtmiştir
*HAMİLELİK
Tıbbi bir sakınca olmadığı takdirde doktor kontrolünde hamile kalabilir, çocuk doğurabilir ve emzirebilirsiniz.
*ACİL DURUMLAR
*Geçmeyen ishalde,
*Karnınızda geçmeyen ağrı, bulantı ve stomanızdan dışkı gelmediği durumda
*Stoma çevresinde kızarıklık, tahriş ,yaralar oluştuğunda
*Stoma karına doğru içe kaçtığında ya da dışarı doğru çok çıktığında
*Stomadan fazlaca kan gelmesi halinde stoma bakım hemşiresi ile iletişime geçip sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.