41 / 64
hamile annenin yaşaması durumudur. Bu alanda
da yapılan yüzlerce bilimsel araştırma, annenin
hamilelik döneminde uzun sürelerle, yoğun stres
yaşamasının, doğan bebeğin, ileride hem bedensel
hastalıklara hem de psikiyatrik hastalıklara yatkın-
lığı ile yakından ilişkili olduğuna işaret etmektedir.
İşte bu durumda da kadim “koruyucumuz”, artık
“kabusumuz” haline dönüşmüştür.
Peki bu hastalıklar doğada yaşayan diğer canlılar
için de geçerli midir? Bunun yanıtı çok ilginç bazı
konuları da beraberinde getirmektedir. Primatlar
dışında, doğal ortamlarında yaşayan memelilerde
bu hastalıkları görmüyoruz. Yani zebralar ülser
olmuyor. Ancak babunlar, makak maymunları,
şempanzeler, vb. gibi, sosyal ve hiyerarşik bir
sistem içinde yaşayan primatlarda, durumun farklı
olduğu anlaşılmaktadır. Bu tür bir hiyerarşide güçlü
olanlar, bir alttakine güç gösterisi yaparken, onlar
da bir alttakine saldırganlık göstermekte, bu durum
bu şekilde en alttakine doğru ilerlemektedir. Bu
canlılar arasında, hiyerarşinin üst katmanlarında
olanlarda bu hastalıklar gözlenmezken, alt katman-
larda olanlarda çok daha fazla oranlarda, kısırlık,
kalp-damar hastalıkları, obezite, mide-barsak
hastalıkları, deri hastalıkları, vb. gözlenmektedir.
Hayvanlarla yapılan araştırmalardan elde edilen bu
sonuçların insanlar için de geçerli olup olmadığına
bakıldığında da benzer bir durum gözlenmiştir.
İngiltere’de devlet memurları arasındaki hiyerarşi
gözetilerek yapılmış çalışmalarda, yüksek düzeyde
kiyatrik hastalıklar için zemin hazırlanır. İnsan ve zebralar (ya da doğa-
daki diğer hayvanlar) arasındaki bir başka farklılık da zebranın aslan-
dan kaçıp kurtulduktan sonra, insan gibi o “aslan” üzerinde, saatlerce,
günlerce, haftalarca, hatta aylarca düşünüp, hayatı kendine “kahret-
memesi”, yaşadığı stresini “anlık” yaşamasıdır. Oysa ki insanlar, bu tür
olaylar ya da durumlar karşısında “anlık” yaşantıyı bir kenara bırakıp,
zamanlarını sürekli olarak, geçmişte olmuş ve gelecekte olacağından
endişe ettiği, olumsuz olayları düşünerek geçirirler. Beyin de düşünce
ile gerçeği ayırt edemediğinden, stres tepkisi bu kez de bu düşünce-
ler yüzünden başlatılır ve birikerek kronik hale gelir.
41