Uzm. Dr. Fisun SÖZEN
Aile Hekimliği AD
dikkat
çarpmasın
B
ahar geldiğinde yaşanan bitkinliğin “bahar yorgunluğu” diye tanımlanması, ya da “ba-
har başıma vurdu” şeklinde izah edilmesi sebepsiz değildir. Hava ve mevsim değişikliği insan bi-
yoritmini olumsuz etkiler. Bahar mevsiminde havadaki elektrik yükü artar. Bu yük havada bulunan
pozitif ve negatif yüklü iyonlar aracılığıyla taşındığından bu taşıma dengesi bozuklukları iklim
değişikliği dönemlerinde sıkça karşımıza çıkan insanlarda yorgunluk belirtilerine ve hatta ruhsal
sıkıntılara yol açmaktadır.
Bahar yorgunluğunu çok da hafife almamak gerekir. Sıklıkla görülebilen kas, omuz, sırt ve
boyun ağrıları, yorgunlukla birlikte; konsantrasyon bozukluğu, neşesizlik, aşırı sinirlilik, hafıza
zayıflaması ve uyku ritmi bozukluğu; uykuya dalma güçlüğü bazen de aşırı uyuklama hali,
baş ağrıları ve barsak-mide rahatsızlıkları kişilerin yaşam kalitesini ve iş başarılarını olumsuz
etkileyebilir. Uzun süren yorgunluk ve beraberinde eşlik eden şikayetlerin tedavisine yönelik
tedbirler almak gerekebilir.
Havadaki artan elektrik yüküne özellikle büyük şehirlerde bir de hava kirliliği, sanayi atık-
ları ve trafik yoğunluğu eklenirse, kişilerdeki bahar yorgunluğu belirtileri daha da yoğun olarak
yaşanır. Bahar ayının ve güneşin getirdiği rehavet duygusuna, stres ve gerginlik duygusu da ekle-
nince insanda mevcut olan birçok hastalık da negatif olarak etkilenmektedir.
Bahar döneminde alerjiler de artış gösterir. Alerjik kişilerin
güzel bahar günlerini kabusa çeviren polenler ya da diğer adıyla çi-
çek tozları, bitkilerin erkek tohumlarıdır. Sabah saatlerinde havadaki
polen miktarı daha fazladır. Yağmurlu günlerde havada uçuşan po-
len miktarı azaldığından polen alerjisi olan kişiler rahat eder. Tam
tersine sıcak ve rüzgarlı günlerde polen yayılımı artar. Polenler,
saman nezlesi (alerjik nezle) ve astım belirtilerini tetikleyebi-
lirler. Saman nezlesi aslında “mevsimsel alerjik rinit’ olarak
bilinen hastalığın halk arasındaki adıdır. Çoğunlukla ilk be-
lirtiler çocuklukta ve gençlikte ortaya çıkar. Burunda ve
genizde akıntı ve kaşıntı, hapşırık, gözlerde sulanma/
yaşarma/kızarıklık, gözaltlarında morarma gibi yakın-
malara neden olur. Hayat kalitesini oldukça bozan
bu rahatsızlık, polenlerin solunmasıyla ve gözlere te-
mas etmesiyle ortaya çıkar. Nefes darlığı, hava açlığı,
öksürük, balgam çıkarma, göğüste tıkanma hissi gibi
belirtilerle seyreden astım, bahar aylarında polenlerin
yayılmasıyla kötüleşebilir. Polen alerjisi olan astımlı
hastaların alerjik oldukları polenlerin yayıldığı haftalar/
aylar boyunca şikayetleri artabilir. Bu dönemde hasta-
nın ilaç tedavisinin yeniden düzenlenmesi gerekebilir.
Diğer alerjenlere göre polenlerden kaçınmak biraz daha
zordur. Bunun için alınacak bazı tedbirlerle kişinin maruz
kaldığı polen miktarı azaltılabilir.
Bahar mevsiminde en sık görülen diğer alerjiler
arasında ise alerjik göz nezlesi gelmektedir. Gözde sulan-
ma, kızarıklık, kaşıntı, ışık ve güneşe karşı aşırı hassasiyet
gibi belirtileri olan göz nezlesi geç teşhis edilirse göz
kapaklarında düşme ve kısılma, korneada yaralar ve kalıcı
göz bozukluklarına neden olabilir.
12
13