Menopoz adet kanamalarının sona ermesidir. Menopoza giren kadının yumurtalıklarından salgılannan hormonların azalması veya tamamen ortadan kalkması ile kemik, cilt, kalp ve kan damarlarında birtakım degişiklikler meydana gelmektedir.
Kemik Erimesi(Osteoporoz)
Osteoporoz kemik yoğnukuğunun azzalması ve kemik kırılganlığında artma şeklinde tanımlanabilir. Sessiz ilerleyen bir hastalıktır ve ilk kırıklar olana kadar fark edilmeyebilir. Kırıklar en fazla el bileği, omurga ve kalça kemiklerinde olmaktadır. Çocukluk ve ergenlik döneminde kemik yapımı hızlıdır. Kişi 30 yaşına gelene kadar kemiğin mineral içeriği doruk noktasına ulaşır. Ancak 30 yaşından sonra yıkım yapımın önüne geçmeye başlar ve menopozla birlikte yıkım hızlanır. Kemikleri korumak ve olabilecek kemik kırıklarını önlemek için kişinin beslenme alışkanlıkları ve yaşam biçiminde yapacağı olumlu değişiklikler önemli bir adım olacaktır. Kemiklerin sağlıklı olması için kalsiyum ve D vitamini başta olmak üzere bazı minerallerin ( fosfor, magnezyum, çinko, krom, bakır gibi ) ve vitaminlerin ( E, C, B6, K gibi ) yeterince alınmaları gerekmektedir.
Menopoz ve Kalp Damar Hastalıkları
Menopoza giren kadınların çoğunda kanda bulunan yağların düzeylerinde değişikliler olabilmektedir. Kan kolesterolü ve trigliseridin yükselmesi damar serliğine neden olan kalp krizi riskini artırmaktadır.
Menopoz ve Şişmanlık
Menopoz döneminde kişinin metabolizma hızının azaldığı bilinmektedir. Buna bir de kişinin hareket azlığı eklenince menopoza girdikten sonra kilo alımı kaçınılmaz olmaktadır. Bunu önlemek için menopoza girmeden önce kişi mümkün olduğunca ideal kilosunda olmalı ve bunu korumaya yönelik bir beslenme programı uygulamalıdır.
Kalp-Damar Hastalıkları ve Şişmanlıktan Korunmak İçin Beslenmede Dikkat Edilecek Hususlar
Elzem Yağ Asitleri
Omega 3 ve omega 6 ( elzem yağ asitleri ) 'nın daha çok tüketilmesi bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırarak kemikte kalsiyum birikmesini sağlamanın yanı sıra kemik hücreleri dahil olmak üzere tüm hücre zarlarının esnek, sağlıklı ve genç kalmasını sağlıyor. Omega 3 ve 6nın en çok yer aldığı besinler; kuru yemişler ve tohumlar, koyu yeşil yapraklı sebzeler, soya fasülyesi, yağlı balıklar, ayçiçeği ve zeytin yağlarıdır.
Doğal Bitkisel Hormonlar
Bazı besinlerin yapısında hormon gibi etki gösteren doğal maddeler bulunmaktadır. Bunların menopoz dönemindeki sıcak basması, gece terlemeleri, uykusuzluk, bitkinlik ve cinsel isteğin azalması gibi şikâyetlerin hafiflemesine yardımcı oldugu bilinmektedir. Bunlardan bazılar; keten tohumu, susam, mercimek, soya fasülyesi gibi filizlenen tohumlar, badem, fındık ve ceviz gibi sert kabuklu yemişler, elma, muz, kivi ıspanak, brokoli, tere, roka v.b gibi yeşil yapraklı sebzeler ile kereviz, sarımsak ve turpgiller, zencefil, adacayı, ısırgan otu ve rezenedir.
Menepozda Sigaranın Etkisi
Sigara içenlerde ortalama menopoz yaşının 1 ila 2 yıl erken olduğu bilinmektedir. Bunun nedeni de sigara dumanındaki bazı maddelerinöstrojen sentezini bozmalarıdır. Menopoza erken yaşta girmek kemik erimesi riskini, sigara içilmesi de kemik erimesine bağlı kemik kırıklarını artırmaktadır.
Menopozda Kafeinin Etkisi
Kafein, kahve çay ve kola gibi içeceklerde bulunur. Kaefeinin, kemiğin yoğunluğu ve kalsiyum içeriği üzerine olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir. Çayı çok tüketen kişilere açık ve limonlu, türk kahvesi sevenlere gunde bir fincan, neskafe tüketenlere ise kafeinsiz neskafe içmeleri önerilir.
Antioksidanların Önemi
Sağlıklı hücrelerin en önemli düşmanları serbest radikallerdir. Sigara, alkol, ilaçlar, ateşte pişen besinler, gıda katkı maddeleri, güneş ışınları, kirli hava ve zararlı kimyasallar vücutta serbest radikallerin oluşumuna neden olurlar. Kişiyi yaşlandıran ve ömrünü kısaltan bu maddelerin zararlarını antiodsidanların önlediği bilinmektedir. Bunların en önemlileri; C ve E vitaminleri, likopen, selenyum, çinko ve beta karotendir.
Menepoz ve Egzersiz
Menopoz dönemindeki kadınların en önemli sorunlarından olan kan yağları, kilo artışı ve kemik erimesinin kontrolünde egzersizin olumlu etkilerinin olduğu bilinmektedir. Menopoza giren kadınlar için ( hatta girmeden önce ) önce hareketsizlikten kurtulmayı hedeflemek esas olmalıdır.
Unutulmamalıdır ki aktif olmak kilo kontrolünü sağlamak, kemikleri korumak ve kemik kaybını önlemek, eklem yapısını korumak, oksijen alımını artırmak, kan basıncını düzenlemek, iyi kolesterolü ( HDL ) artırıp kötü kolesterolü ( LDL ) azaltmak, kas gücünü artırmak, şeker hastalığını önlemek ve kontrolünü sağlamak, geceleri iyi bir uyku uyumak için faydalıdır.
Menopoz döneminde orta şiddetli aktivitelerin ( aktif ve tempolu yürüme ) uygun sıklıkta ( haftada en az 3-4 gün ) ve yeterli zaman ayırarak ( 30 ila 40 dakika ) yapılması önerilmektedir.
UZM. DYT. GAYE UZ OLTULU