28-29 / 64
Mühendislik alanındaki teknolojik gelişmeler ve
rehabilitasyona giderek artan talep robotların engeli olan
kişilerin günlük yaşam aktivitelerinde ve özellikle
yürümelerinde önemli ve etkin bir yer almalarına yol
açmaktadır. Rehabilitasyon amacıyla geliştirilen robotlar
herhangi bir görevi yerine getirmek için belirlenen hareketleri
yaptıran, çok fonksiyonlu, programlanabilen, şekil,
büyüklük ve sistemleri bakımından farklılık olan cihazlardır.
Bu sistemlerin ortak özellikleri hastanın hareketlerini
algılamaları, ona göre cevap vermeleri ve verileri sürekli
kayıt etmeleri nedeniyle daha hassas, kapsamlı
değerlendirmelerin yapılabilmesinin mümkün olmasıdır.
asarlanmış sinir dokusunun kendisini tamir etme kapasitesinin hemen hemen hiç
olmadığı ve kaybolan fonksiyonların kısmen de olsa bir daha yerine konamayacağı inancı
artık tarihe karışmıştır. Günümüzde nörobilimciler modern teknolojinin de sağladığı
olanakların ışığında bize bunun mümkün olabileceğini kanıtladılar. Bunu mümkün kılan ise
noronal rejenerasyon ve nöronal plastisitedir.
Nöronal plastisite;
beyin dokusunun
çevresel etkilere, deneyimlere ve hasarın yol açtığı doku değişikliklerine adaptasyon ve
yeniden yapılanma yeteneği; değişim potansiyelidir. Fonksiyonel iyileşmeyi sağlayan
nöronal plastisitedir.
H
Rehabilitasyonda amaç;
kalan kas
kuvvetinin kontrolunu iyileştirmek,
fonksiyonu ve yaşam kalitesini
arttırmaktır. Etkilenen vücut bölgesini
kullanarak
yapılan
tekrarlayıcı,
progresif ve zorlayıcı uygulamalar
nöral
bağlantılarda
plastik
değişiklikleri uyararak motor kontrol
ve öğrenmeyi desteklemektedir.
Fonksiyonel, yapısal anatomik ve
nörofizyolojik süreçleri kapsayan bu
değişikliklerin tamamı nöroplastisite
(yeniden öğrenme) olarak tanımlanır.
Son yıllarda özellikle inme sonrası
fonksiyonel iyileşmenin ya da kalıcı
hasarın altında yatan nörofizyolojik
mekanizmalar üzerinde çalışmalar
yoğunlaşmış ve inme sonrası klinik
iyileşme ve adaptasyon için beynin
sahip olduğu büyük potansiyel çok
daha iyi anlaşılmaya başlanmıştır.
Sinir hasarlarında iyilesmenin en hızlı
olduğu dönem olaydan sonraki ilk 3
ay olup, fonksiyonel iyilesme 6-12 aya
kadar devam etmektedir. Ancak
iyileşme sürecinin 5 yıla kadar devam
ettiğini
gösteren
çalışmalar
mevcuttur.
Doç. Dr. Oya Ümit Yemişçi
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD
28
29