Sağlıkta Adres Başkent - Sayı 23 -Yenidoğan Bebeğin Özellikleri

Ağrı, daha önceleri sadece hastalığa ait bir bulgu olarak kabul

ediliyor olsa da, günümüzde bu anlayış tamamen değişmiştir.

Altta yatan bir sebep tespit edilsin ya da edilmesin, asıl

hastalığın bulgularını gizlemediği ve tanısının

konulmasını geciktirmediği sürece hastanın

ağrısının tedavi edilmesi bir insanlık hak-

kı olarak kabul görmektedir. Bu neden-

le, herhangi bir sağlık kuruluşuna ağrı

şikayeti ile başvuran kişilerin ağrıları,

bireysel özelliklerinden bağımsız olarak

değerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir.

Ağrı tedavisinin sağlık kurum ve kuruluş-

larında yapılmasının önemi kadar, kronik

ağrıların yönetiminde hastanın günlük ya-

şamında da etkili bir tedavinin sağlanması ve

bulguların kontrol edilmesi de büyük önem taşı-

maktadır. Bu nedenle yapılan tedavinin etkinliği ve

oluşabilecek yan etkiler bakımından hastaların yeterince

değerlendirilmesi ve tedavinin düzenlenmesi gerekir. Has-

tanelerdeki kullanımlardan farklı olarak, evde kullanılacak ağrı ke-

sici tedavilerinde karşılaşılabilecek birçok zorluk bulunmaktadır. İlaçların

dozlarının ve doz aralıklarının ayarlanması, yan etkilerinin ortadan kaldırılması,

etkisiz olması halinde ilaç değişimlerinin yapılması ya da ek ilaç veya yöntemler

eklenmesi gibi durumları hastane ortamı dışında yapabilmek genellikle çok kolay ola-

mamaktadır. Bu nedenle, sağlık kuruları dışında analjezik kullanılması bir miktar kontrol

dışında ve yanlış olabilmektedir. Hastaların kendi doktorlarına ulaşabilmelerindeki her

zorluk basamağı, ilaç kullanılmasında oluşacak bir yanlışı beraberinde getirmektedir.

Ağrı kesici kullanılması doktor kontrolünde yapılmalıdır. Ağrılı has-

tanın tedavisi sırasında hastanın yapması gerekenlerin yanı sıra hastanın

doktorunun da önemli görevleri bulunmaktadır. Hastaya doğru tanının

konulması, bu tanının hastaya doğru ve açık bir şekilde açıklanması,

tedavi amaçlarının belirlenip hastaya bildirilmesi, etkin bir teda-

vinin acele şekilde başlanması, sonuçların izlenerek tedavi et-

kinliğinin değerlendirilmesi ve gerekli durumlarda ilaç

tedavisinin yeniden planlanması bu görevlerin ba-

samaklarıdır. Eğer hekimler bu görevleri doğru ve

yeteri şekilde yapmazlar ise yanlış ve gereksiz ağrı

kesici kullanılması artmaya devam edecektir.

Ancak, hastaların da hekimlerin bu sorumluluklarını yapabil-

melerine olanak sağlayacak kontrollere gelmeleri ve önerile-

re dikkat etmeleri önemlidir. Geri bildirimlerin ve oluşan

etki ve yan etkilerin dikkatlice takibi ve kaydedil-

mesi en etkili tedavinin yapılabilmesine olanak

sağlayacaktır.

Ağrı kesicilerin doktor kont-

rolünde kullanılmaması en büyük

yanlış olsa da, maalesef tek yanlış

değildir. Son kullanım tarihi geç-

miş ilaçların kullanılması, kullanı-

lan ilaç sayısının artırılması ile daha

fazla etkinin elde edileceği kanısı, ilaç-

ların su dışında içeceklerle özellikle alkol-

lü içeceklerle alınması, ilaç etkileşimlerine

dikkat edilmemesi, ilaçların alınmasının yemek

saatlerine indekslenmesi, ağrı şiddetlendiğinde ilaç

alınması diğer önemli yanlışlar arasında sayılabilir.

Tarihi geçmiş ilaçların etkinliğinin azalması yanında diğer ilaçlarla etkile-

şimleri istenmeyen etkilere neden olabilecektir. Bu nedenle kullanılacak ilaçların

son kullanım tarihleri mutlaka kontrol edildikten sonra kullanılmalıdır. Bir ilaç kul-

lanmakla rahatlama olması aynı ilacın daha yüksek dozlarda alınması ile daha güçlü

etki elde edileceği manasına gelmemektedir. Sık kullanılan ağrı kesicilerin yer aldığı

steroid yapıda olmayan antiinflamatuar ilaçların temel özelliklerin biri olan “tavan etki”

ağrı kesici özelliklerinin belirli dozdan sonra gözlenmediği anlamına gelmektedir. Bu do-

zun üzerinde alındığında diğer etkileri artsa ve ilaç etki süresi uzasa da ağrı kesici etkileri

ne yazık ki değişmemektedir. Ancak bu yüksek doz kullanımın en önemli dezavantajı organ

ve sistemlere oluşacak ciddi yan etkiler oluşturabilme ihtimalidir. İlaçlar su dışında diğer

içeceklerle kullanılmamalıdır ve alınan diğer ilaçlar doktora bildirilerek ilaç etkileşimle-

rinden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

Ağrı kesici ilaçlar, hastaların ağrıları değerlendirildikten sonra dikkatli olarak seçil-

meli, hastaya tedaviyi nasıl kullanacağı detaylı şekilde bildirilmelidir. Ağrıların

özelliği, kaynaklandığı dokular ve ne tür ağrı olduğu, bu ağrıya hangi tür-

den ilacın kullanılması gerektiği doktor tarafından belirlenir ve ilaç

tedavisi başlanır. Hastanın ilaç tedavisi sırasında yan etkileri

ve bunlarla karşılaştığında ne yapması gerektiğini bilmesidir.

Doktoru tarafından bilgilendirilen hasta ilaç tedavisi sırasında

kendisini güvende hissedecek ve olası yan etkilerin oluşması

halinde de bu etkilerin hızla bertaraf edilebilmesini sağlaya-

caktır.