Anne ve bebeğin gebelik süresince herhangi bir sağlık sorunu yaşama olasılığının yüksek olduğu durumlar riskli gebelik olarak tanımlanır. Yüksek riskli gebe, gebelik sürecinde yoğun destek ve uygun izlem gerektirmektedir. Hamileliğin kendisi, kadın sağlığı açısından yüksek riskli bir durum olmayıp kadın yaşamının normal bir süreci olarak düşünülmelidir. Ancak bazı gebeliklerde anne adayının ya da karnındaki bebeğin sağlık durumu hatta hayatı tehlikeye girebilmektedir.. Riskli gebeliklerin altında yatan nedenlerin gebeliğe özgü bir durum olabileceği gibi gebelik öncesinde de var olan, anne adayına ait bir hastalığın gebelik sırasında seyir değiştirmesinden de kaynaklanabileceği bilinmektedir.
Gebelikte yüksek risk yaratabilecek sorunlar tüm gebeliklerin yaklaşık %6-8’inde karşımıza çıkar.Buna karşılık var olan sorunun daha da kötüleşmesi ve ciddi tehlike yaratabilmesi olasılığı %50’nin üzerinde olduğundan yüksek riskli gebeliklerin takibinde özel ilgi gerekmektedir.
Gebelik Başında Yüksek Risk Nedenleri;
İleri anne yaşı (35 yaş üstü gebelik),anne yaşının küçük olması (17 yaş altında gebelik),
fazla kilolu olma (Vücut kitle indeksi 25-30 arası), ve şişmanlık (vücut kitle indeksi 30 üstünde )aşırı zayıf olma (Vücut kitle indeksi 18 altında olması)düşük sosyo-ekonomik seviye,daha önceki gebeliğin (veya gebeliklerin) ölü doğum ve anomali ile sonlanması,daha önceki gebelikte erken doğum,daha önceki gebelikte preeklampsi,ailede zeka özürlü ya da anomalili bebek olması,çok sayıda doğum veya sezaryen
Annede Varolan Hastalıklar Riskli Gebelik Nedenidir;
Yüksek tansiyon,diyabet,hipo ya da hipertroidi,SLE (Sistemik Lupus Eritamatozus) gibi romatolojik hastalıklar,enfeksiyonlar (Vajinal enfeksiyon, idrar yolu enfeksiyonu, diş apsesi vb.),CMV (Sitomegalovirus), Toksoplasmosis, Rubella (Kızamıkçık), Hepatit HIV,astım,epilepsi gibi nörolojik hastalıklar ,annenin kardiolojik hastalıklarının olması,genetik hastalıklar,bağışıklık sistemi hastalıkları,kan hastalıkları,karaciğer hastalıkları,böbrek hastalıkları.
Gebelik İzlemi Sırasında Yüksek Riskli Gruba Girmeyi Gerektiren Durumlar ;
Anormal fetal pozisyon (anne rahminde bebeğin anormal yatış biçimi),plasenta previa (plasentanın rahim ağzını kapatacak şekilde aşağı yerleşimi),Ablatio plasenta (plasentanın gebelik sürecinde veya doğum anında bebek çıkmadan once erken ayrılması),Gestasyonel diyabet (şeker hastalığının ilk defa gebeliğin 24. Haftasında ve sonrasında ortaya çıkması),yüksek tansiyon,fetal anomali,fetusta gelişme geriliği,amnion sıvısı anormallikleri (bebeğin içinde yüzdüğü sıvının az veya fazla oluşu),gebede böbrek enfeksiyonları ,erken doğum eylemi,zarların erken açılması ve bebeğin suyunun gelmesi,gün aşımı (tahmini doğum tarihi geçmesine rağmen doğumun olmaması),enfeksiyonlar olarak sıralanabilir.
Bebeğe Bağlı Durumlar:
Gebeliklerin yaklaşık %5’inde doğumsal anomalilere rastlanır. Bu anomaliler basit problemlerden yaşamla bağdaşmayacak kadar ciddi sorunlara kadar geniş bir yelpazede bulunabilirken bazıları genetik geçiş gösteriyor olabilir. Bu nedenle anne ya da baba adaylarında ve ailelerinde bilinen bir genetik hastalık öyküsü varsa en ideali doğumdan önce genetik danışmanlık almaktır.
Gebelik sırasında ise anne adayından alınan kanda yapılan bazı testler ve ultrason incelemeleri ile Down sendromu (mongolizm)basta olmak üzere pek çok anomali saptanabilir.
Ancak ultrason incelemesinin tüm anomalileri saptamada yetersiz kalabildiği de akılda tutulmalıdır.
Çok büyük ya da küçük (gelişme geriliği gösteren) bebek varlığında özel dikkat gerekir. Bu durumlar seker hastalığı ya da yüksek tansiyon gibi durumların belirtisi olabilirler. Benzer şekilde bebeğin içinde yüzdüğü sıvının normalden az ya da çok olması da bir tehlike belirtisi olabilir.